Cụm đền cổ Ta Muen và đền Preah Vihear, tọa lạc trên dãy núi Dangrek, là những di sản lịch sử quý giá với niên đại hàng nghìn năm và đã trở thành tâm điểm của cuộc tranh chấp lâu dài giữa Campuchia và Thái Lan. Cụm đền Ta Muen bao gồm ba ngôi đền: Ta Muen Thom, Ta Muen Toch và Ta Kwai, trong đó Ta Muen Thom là ngôi đền lớn nhất và nổi tiếng nhất.
Ngày 24/7 vừa qua, giao tranh đã nổ ra tại khu vực này sau khi phát ngôn viên quân đội Campuchia, ông Maly Socheata, cáo buộc binh sĩ Thái Lan vi phạm thỏa thuận và tiến vào khu vực đền, thậm chí còn rào dây thép gai xung quanh, ngăn cản du khách tiếp cận. Sự việc này một lần nữa làm dấy lên căng thẳng giữa hai quốc gia láng giềng.
Đền Ta Muen Thom, được xây dựng dưới thời vua Udayadityavarman II (trị vì từ năm 1050 – 1066), là một phần quan trọng của tuyến đền cổ nối liền Angkor (Campuchia) với Phimai (Thái Lan). Campuchia tuyên bố chủ quyền đối với ngôi đền này dựa trên biên giới thời Đế quốc Khmer, trong khi Thái Lan lại khẳng định rằng đền nằm trong lãnh thổ của mình.
Ngôi đền này được xây dựng bằng đá ong và sa thạch, với kiến trúc hình chữ nhật hướng về phía nam, một điểm hiếm thấy trong kiến trúc Khmer. Trong khuôn viên đền, du khách có thể tìm thấy tượng thần bò Nandi và khối đá tự nhiên tượng trưng cho linga, biểu trưng cho sức sống sáng tạo của Shiva.
Bên cạnh đó, đền Ta Muen Toch, nằm cách đền Ta Muen Thom khoảng 300m, là điểm dừng chân thứ hai trong cụm ba ngôi đền Khmer cổ nằm sát biên giới Thái Lan – Campuchia. So với đền chính Ta Muen Thom, Ta Muen Toch có quy mô nhỏ hơn và được xây dựng bằng đá sa thạch với kiến trúc đơn giản.
Đền Ta Kwai, cách cụm đền Ta Muen Toch khoảng 10km về phía đông nam, hiện chỉ còn lại vài bức tường đá và nền móng, ẩn giữa rừng. Sự hoang sơ và tách biệt ấy lại khiến nơi đây thu hút những du khách ưa khám phá và đam mê khảo cổ.
Về phần đền Preah Vihear, cách đền Ta Muen Thom khoảng 110km, là ngôi đền Hindu thế kỷ 11 nằm trên đỉnh dãy Dangrek, ở độ cao 525m. Với giá trị lịch sử và kiến trúc đặc biệt, Preah Vihear được mệnh danh là ‘vua của những ngôi đền trên núi’ và từng được chuyên trang du lịch Lonely Planet xếp vào danh sách ’10 điểm đến không thể bỏ qua khi tới Campuchia’.
Mối quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan về vấn đề này trở nên căng thẳng từ năm 2008, khi UNESCO công nhận Preah Vihear là di sản thế giới. Tranh chấp chủ quyền leo thang thành xung đột vũ trang đã khiến nhiều người thương vong. Cụm đền Ta Muen và đền Preah Vihear không chỉ là điểm đến mang tính lịch sử văn hóa mà còn là biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc và công cụ chính trị nội bộ, khiến tranh chấp giữa Thái Lan và Campuchia chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.