Cho thuê tài chính đang nổi lên như một kênh huy động vốn linh hoạt và hiệu quả cho các doanh nghiệp, giúp họ tiếp cận máy móc, thiết bị cần thiết mà không phải thế chấp tài sản. Thay vì phải vay vốn từ ngân hàng, các doanh nghiệp có thể đề xuất với công ty tài chính mua tài sản và cho thuê lại với lãi suất tương đương với khoản vay trung và dài hạn. Giải pháp này được đánh giá là tối ưu, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc các doanh nghiệp có đặc thù riêng, sở hữu tài sản có giá trị lớn nhưng gặp khó khăn khi thế chấp tại ngân hàng.
Một điển hình của việc tận dụng lợi ích từ hình thức cho thuê tài chính là Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl. Thay vì đầu tư hàng chục tỷ đồng vào máy móc và thiết bị, công ty này đã đề xuất danh mục máy móc, nhà cung cấp và mục đích sử dụng với công ty tài chính, và sau đó sử dụng tài sản mà không cần thế chấp tài sản như khi vay vốn ngân hàng. Sau 3-5 năm, họ sẽ sở hữu tài sản một cách trọn vẹn.
Ông Đỗ Thịnh Thắng, Giám đốc Công ty Chứng nhận và kiểm định VinaControl, chia sẻ rằng đối với các ngành nghề đặc thù, tài sản có giá trị rất lớn nhưng lại khó tìm được đối tác mua nếu ngân hàng tiến hành phát mại. Điều này cho thấy sự hạn chế và khó khăn mà các doanh nghiệp gặp phải khi tiếp cận vốn thông qua các phương thức truyền thống.
Tuy nhiên, hơn 15 năm qua, thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ như kỳ vọng. Một trong những nguyên nhân chính là do các hạn chế về quy định và nguồn vốn. Chưa có công ty cho thuê tài chính nào được cấp phép mới, và nguồn vốn của các công ty cho thuê tài chính chủ yếu phụ thuộc vào ngân hàng, điều này gây khó khăn cho việc mở rộng và phát triển hoạt động của họ.
Ông Nguyễn Thiều Sơn, Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính BIDV SuMi-Trust, chỉ ra rằng quy định của Ngân hàng Nhà nước về việc các công ty tài chính chỉ được vay ngân hàng thương mại dưới 12 tháng là một hạn chế. Trong khi đó, họ cấp tín dụng đầu ra trên 12 tháng. Ông Sơn cũng đề xuất rằng cần thiết phải mở kênh phát hành trái phiếu cho các công ty cho thuê tài chính để tăng cường nguồn vốn và khả năng tài chính.
Niềm tin thị trường cũng là một yếu tố quan trọng hạn chế sự phát triển của thị trường cho thuê tài chính. Ông Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu, cho rằng chương trình leasing rất phổ biến tại các nước tiên tiến nhưng chưa phổ biến tại Việt Nam do thiếu sự tin tưởng giữa hai bên: bên cho thuê và bên đi thuê. Nhiều trường hợp tại Việt Nam, bên thuê đã đem bán tài sản dù không sở hữu, dẫn đến gian lận và không trả lại thiết bị cho bên cho thuê.
Nếu Việt Nam phát triển thị trường cho thuê tài chính tương xứng với tiềm năng, ước tính có thể thành lập 400 công ty cho thuê tài chính và mở rộng quy mô dư nợ lên 300-500 ngàn tỷ đồng sau 5 năm. Khi đó, dịch vụ cho thuê tài chính sẽ trở thành kênh tiếp sức mạnh mẽ cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ phát triển và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh một cách hiệu quả hơn.