Trong thời gian gần đây, ngành công nghệ đã chứng kiến làn sóng sa thải hàng loạt, khiến hàng ngàn kỹ sư phần mềm mất việc làm. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân của tình trạng này không hoàn toàn do trí tuệ nhân tạo (AI). Marc Kriguer, một kỹ sư phần mềm với 28 năm kinh nghiệm, chia sẻ rằng ông đã bị sa thải 4 lần, nhưng ông khẳng định AI không phải là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.
Theo Marc Kriguer, nguyên nhân sâu xa của các đợt sa thải là do các công ty tuyển dụng quá nhanh và quá nhiều, dẫn đến chi phí vượt quá doanh thu. Ông cũng cho rằng kỹ sư phần mềm thường bị nhắm đến vì mức lương cao, nên khi cần cắt giảm chi phí, các kỹ sư thường bị sa thải. Điều này cho thấy rằng vấn đề không chỉ nằm ở AI, mà còn ở cách các công ty quản lý và điều hành.
Dylan Serota, CEO của nền tảng tuyển dụng Terminal, cho rằng AI không thay thế kỹ sư phần mềm mà đang làm thay đổi bản chất công việc. Ông cho biết các CTO trong ngành đều đồng thuận rằng AI giúp tăng năng suất, nhưng vẫn cần con người để xử lý các vấn đề phức tạp, sáng tạo và mang tính chiến lược. Điều này có nghĩa là AI không phải là một sự thay thế, mà là một công cụ hỗ trợ cho kỹ sư phần mềm.
Tuy nhiên, AI đã góp phần không nhỏ vào làn sóng sa thải hàng loạt tại nhiều tập đoàn công nghệ lớn. Microsoft đã công bố kế hoạch cắt giảm khoảng 9.000 nhân viên vào năm 2025 trong quá trình tái cấu trúc để tăng cường đầu tư vào AI. IBM cũng sa thải khoảng 8.000 nhân sự, chủ yếu thuộc bộ phận nhân sự, vốn được thay thế bằng các hệ thống AI tự động hóa quá trình tuyển dụng và quản lý nhân viên. Những thay đổi này cho thấy rằng AI đang có tác động đến thị trường lao động, nhưng không có nghĩa là AI là nguyên nhân chính.
Các chuyên gia cho rằng AI không phải là ‘kẻ thù’ của kỹ sư phần mềm. Daron Acemoglu, nhà kinh tế học MIT, cho rằng AI hiện tại chỉ ảnh hưởng đến khoảng 5% công việc và chưa đủ khả năng thay thế hoàn toàn con người. Ông cảnh báo rằng việc quá kỳ vọng vào AI có thể dẫn đến sai lầm chiến lược, và kêu gọi phát triển AI theo hướng hợp tác với con người, thay vì thay thế. Điều này có nghĩa là chúng ta cần phải tìm cách để AI và con người có thể làm việc cùng nhau, thay vì cạnh tranh.
Marc Kriguer cũng cho rằng AI chưa thể thay thế con người, thậm chí cả viết mã nguồn. Ông nhận định rằng nhiều công việc hiện nay yêu cầu kinh nghiệm với AI, nhưng ông không cảm thấy bị loại khỏi thị trường. Điều này cho thấy rằng kỹ sư phần mềm vẫn có thể tìm được việc làm, miễn là họ có thể thích nghi với những thay đổi trong ngành.
Dù đã mất việc nhiều lần, Marc Kriguer chưa bao giờ thất nghiệp quá 5 tháng. Hiện tại, ông đã nộp đơn cho khoảng 40 công ty và tham gia phỏng vấn tại 15 nơi. Ông nhận định rằng thị trường vẫn còn cơ hội cho kỹ sư phần mềm, và họ sẽ cần thích nghi với vai trò mới, kết hợp tư duy hệ thống, sáng tạo và khả năng làm việc cùng AI. Điều này có nghĩa là kỹ sư phần mềm cần phải có khả năng linh hoạt và thích nghi để có thể thành công trong môi trường mới.