Các nhà khoa học Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, Nội Mông Cổ. Với trữ lượng chiếm gần 40% toàn cầu, phát hiện này không chỉ làm ngạc nhiên giới nghiên cứu mà còn có tiềm năng thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm, được mệnh danh là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, nằm trong khu tự trị Nội Mông Cổ, Trung Quốc, chiếm đến 90% trữ lượng đất hiếm của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu.
Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó đã xác định rằng các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm.
Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Science Advances, đã phát hiện ra rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm tại Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định trước đây, mà thực sự đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là công nghệ tách chiết, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước.
Đất hiếm không còn là vấn đề kỹ thuật thuần túy mà đã trở thành một vấn đề chiến lược sống còn trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang. Việc đảm bảo nguồn cung đất hiếm đã trở thành một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển của các nền kinh tế trên thế giới.
Trung Quốc hiện đang là nước sản xuất và xuất khẩu đất hiếm hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, với sự cạnh tranh ngày càng tăng và nhu cầu đất hiếm ngày càng cao, các quốc gia khác cũng đang nỗ lực để tăng cường sản xuất và đa dạng hóa nguồn cung.
Trong bối cảnh hiện nay, việc tìm kiếm các nguồn đất hiếm mới và phát triển công nghệ khai thác, tinh luyện đất hiếm bền vững sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung đất hiếm cho tương lai.
Giới chuyên gia dự đoán rằng, với những phát hiện mới và công nghệ tiên tiến, ngành công nghiệp đất hiếm sẽ tiếp tục phát triển trong những năm tới. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất vẫn là việc cân bằng giữa nhu cầu phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.