Ngành kiểm sát nhân dân đang tích cực đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động nghiệp vụ và hành chính, với mục tiêu chính là nâng cao năng lực số và hiệu quả công việc. Để đạt được mục tiêu này, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đồng thời, Viện cũng đã ban hành Kế hoạch hành động số 09-KH/ĐU nhằm thực hiện Nghị quyết số 57, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ số vào hoạt động của ngành kiểm sát nhân dân.

Trong quá trình triển khai ứng dụng nền tảng số, ngành kiểm sát nhấn mạnh vai trò của người đứng đầu. Người đứng đầu phải trực tiếp chỉ đạo công tác chuyển đổi số và đảm bảo an toàn, an ninh mạng, cũng như trực tiếp sử dụng và áp dụng công nghệ số trong công việc. Mới đây, ngành kiểm sát nhân dân đã phát động Phong trào “Bình dân học vụ số ngành kiểm sát nhân dân”. Mục đích chính của phong trào này là nâng cao năng lực số của toàn bộ công chức, viên chức và người lao động trong ngành, giúp họ cập nhật kiến thức và kỹ năng cần thiết để làm chủ công nghệ và sử dụng hiệu quả các nền tảng số dùng chung.

Phong trào tập trung vào chủ đề trí tuệ nhân tạo, với việc cập nhật kiến thức và phổ cập kỹ năng sử dụng chatbot AI cho toàn bộ công chức, viên chức và người lao động trong ngành. Điều này nhằm phục vụ công việc hằng ngày, đặc biệt là các công việc hành chính. Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến nhấn mạnh: “Đây không chỉ là một sáng kiến giáo dục, Phong trào “Bình dân học vụ số” còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai. Bằng việc phát huy bài học lịch sử, phấn đấu xây dựng một xã hội không chỉ giàu tri thức mà còn giàu sức mạnh công nghệ, sẵn sàng hội nhập và phát triển”.

Ngành kiểm sát nhân dân cũng đang vận hành hiệu quả nền tảng Quản lý án hình sự, đây được xác định là nhiệm vụ số 1 về chuyển đổi số của ngành kiểm sát nhân dân. Mục tiêu trước mắt là đưa việc xử lý vụ án hình sự trong ngành kiểm sát nhân dân, bao gồm nhập thông tin liên quan vụ án, duyệt báo cáo án, ban hành lệnh, quyết định tố tụng…, được thực hiện toàn trình trên môi trường số ngay từ lúc một vụ án được bắt đầu cho tới lúc kết thúc. Điều này bảo đảm dữ liệu luôn “đúng, đủ, sạch, sống”.

Trong thời gian tới, ngành kiểm sát nhân dân sẽ tăng cường chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Ngành sẽ tập trung ưu tiên nguồn lực xây dựng, phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu lớn, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo phục vụ đổi mới và hiện đại hóa công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Mục tiêu là bảo đảm thông tin được “đúng, đủ, sạch, sống”, liên thông, dễ khai thác, dễ sử dụng, an toàn thông tin và bảo mật Nhà nước.

Sử dụng Wi-Fi miễn phí tại các địa điểm công cộng như quán cà phê, sân bay hay khách sạn có thể tiềm ẩn những rủi ro về bảo mật. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm không cao như nhiều người thường nghĩ. Hiện nay, phần lớn các trang web và ứng dụng đã áp dụng giao thức HTTPS, giúp bảo vệ thông tin đăng nhập, tin nhắn và dữ liệu mua sắm trực tuyến của người dùng.

Phần lớn các trang web và ứng dụng hiện đại đã được mã hóa bằng giao thức HTTPS, giúp bảo vệ thông tin của người dùng. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những kẽ hở trong việc sử dụng Wi-Fi công cộng. Thông tin về các trang web mà người dùng truy cập, hay còn gọi là yêu cầu DNS, vẫn có thể bị lộ. Một số trang web nhỏ hoặc cũ không sử dụng mã hóa tốt, tạo ra khoảng trống cho tin tặc khai thác.

Rủi ro thực sự đến từ việc người dùng kết nối nhầm mạng Wi-Fi giả mạo. Hacker có thể tạo ra một mạng Wi-Fi giả có tên gần giống mạng chính thức để đánh lừa người dùng. Khi người dùng kết nối vào mạng này, hacker sẽ có quyền kiểm soát mọi dữ liệu đi qua mạng đó. Từ đó, họ có thể chèn trang đăng nhập giả để đánh cắp mật khẩu hoặc chiếm quyền các phiên đăng nhập đang mở.

Để sử dụng Wi-Fi công cộng một cách an toàn hơn, người dùng cần xác minh mạng Wi-Fi trước khi kết nối. Điều này có thể được thực hiện bằng cách hỏi nhân viên quán cà phê hoặc khách sạn về tên chính xác của mạng. Ngoài ra, người dùng nên tắt tính năng tự động kết nối và chia sẻ file trên thiết bị của mình.

Một biện pháp quan trọng khác là sử dụng VPN (mạng riêng ảo). VPN giúp tạo đường hầm mã hóa giữa thiết bị và trang web mà người dùng truy cập. Điều này đảm bảo rằng dữ liệu của người dùng được truyền tải một cách an toàn và bảo mật. Ngoài ra, người dùng chỉ nên đăng nhập và nhập thông tin nhạy cảm trên các trang web có biểu tượng ổ khóa (HTTPS).

Cuối cùng, người dùng cần thường xuyên cập nhật thiết bị của mình để vá các lỗ hổng bảo mật. Đồng thời, tránh sử dụng Wi-Fi công cộng để giao dịch ngân hàng hoặc làm việc với dữ liệu quan trọng nếu không thật sự cần thiết. Bằng cách tuân thủ các biện pháp này, người dùng có thể giảm thiểu rủi ro và sử dụng Wi-Fi công cộng một cách an toàn hơn.

Thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc ‘online’, lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã liên tục được ghi nhận, gây hoang mang trong dư luận xã hội. Sự gia tăng của các vụ việc này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.

Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục, nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với cái mới, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này làm cho các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu. “Trẻ em trong giai đoạn này thường có xu hướng muốn khẳng định bản thân và đôi khi thiếu sự định hướng đúng đắn, làm cho chúng dễ dàng trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo trên mạng,” Tiến sĩ Hương cho biết.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường, Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. “Trẻ em hiện nay dành rất nhiều thời gian trên mạng internet, và nếu không có kỹ năng cần thiết, các em sẽ rất khó để phân biệt và phòng tránh những hành vi lừa đảo,” Thạc sĩ Duẩn nhấn mạnh.

Thầy Nguyễn Đức Phú, giáo viên kỹ năng sống của Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu, kiên nhẫn lắng nghe là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em. “Vai trò của cha mẹ và nhà trường trong việc tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ cho trẻ là rất quan trọng,” thầy Phú cho biết.

Để bảo vệ trẻ, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa. Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến.

Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ mình trong thời đại số và giảm thiểu những rủi ro có thể gặp phải.

Thời gian gần đây, Công an thành phố Hồ Chí Minh đã triệt phá nhiều vụ ‘bắt cóc online’ – hình thức tội phạm mới và tinh vi. Nạn nhân bị các đối tượng xấu chi phối qua điện thoại và mạng internet mà không cần gặp mặt trực tiếp, dẫn đến tự cô lập và bị tống tiền. Xu hướng tội phạm này đang có tính chất tinh vi và nguy hiểm, đòi hỏi sự cảnh giác cao độ từ cộng đồng.

Thủ đoạn tinh vi của ‘bắt cóc online’

Ngày 24-7, một nam sinh viên ở phường Diên Hồng, quận 10, TP.HCM, nhận cuộc gọi từ người tự xưng là shipper. Ngay sau đó, đối tượng khác liên lạc qua Zalo, hù dọa nam sinh này liên quan đến việc buôn ma túy và rửa tiền, khiến em hoảng sợ nghe theo lời chúng. ‘Từ cuộc gọi video call gặp anh đội trưởng thì em được yêu cầu chuyển qua Zoom, và trong Zoom có 3 người gồm em và một anh được giới thiệu là bên công an, một anh bên viện kiểm sát khiến em càng tin những gì họ nói’, nam sinh kể lại. Từ đó, chúng bắt nạn nhân chuyển tiền, sau đó điều khiển em từ phường Diên Hồng đi nhiều nơi, rồi đến nhà nghỉ thuộc xã Củ Chi. Tại đây, chúng lừa lấy tài khoản mạng xã hội và số điện thoại người thân để tống tiền 150 triệu đồng.

Với thủ đoạn tương tự, ngày 25-7, nữ sinh viên từ Khánh Hòa cũng bị đối tượng giả danh công an cáo buộc liên quan rửa tiền, yêu cầu chuyển 150 triệu đồng để ‘chứng minh vô tội’. Các đối tượng điều nạn nhân đến khách sạn ở phường Hòa Hưng, buộc tự nhốt trong phòng. ‘Con tham gia cuộc gọi video call rồi một lát sau mấy chú đó nói cần kiểm tra cơ thể, nói con phải cởi hết đồ ra, hình như là có quay lại, vẫn là ở trong cuộc họp ở trong Zoom đó. Rồi sau đó mấy chú lấy video đó dọa bắt mẹ con gửi thêm tiền’, nữ sinh kể lại.

Giải cứu kịp thời

Vào tối 25-7, bà T. đến Công an phường Hòa Hưng trình báo về việc con gái là em Q. (sinh năm 2007) bị mất liên lạc, có dấu hiệu bị khống chế. Trước đó vài giờ, em Q. đang uống nước tại quán cà phê trên đường Hòa Hưng thì nhận điện thoại từ người lạ. Nghe xong, Q. đi đâu không rõ, sau đó mất liên lạc. Một người liên lạc với bà T. bằng tài khoản Zalo của Q., cho biết đã bắt cóc con bà, chuẩn bị đưa qua Campuchia, yêu cầu chuyển tiền chuộc. Quá hoảng sợ, bà T. chuyển 17 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng của Q. Tiếp đó bà liên tiếp nhận cuộc gọi từ nhiều người lạ yêu cầu tiếp tục chuyển tiền, nên đến công an trình báo.

Theo Đội hình sự đặc nhiệm (Đội 2), Phòng cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hồ Chí Minh, đến 19h cùng ngày, lực lượng chức năng đã phát hiện em Q. đang ở một mình trong khách sạn trên đường Trần Văn Đang. Làm việc với công an, nữ sinh cho biết nhận điện thoại từ người tự xưng là công an, nói thông tin cá nhân của Q. bị lộ, có người sử dụng để tạo tài khoản rửa tiền. Để chứng minh mình không liên quan tội phạm, Q. phải chuyển 150 triệu đồng. Do quá sợ hãi, Q. đã chuyển trước 10 triệu đồng. Đối tượng yêu cầu Q. phải giữ bí mật với mọi người, kể cả cha mẹ, phải di chuyển nhiều nơi, thuê khách sạn ở một mình.

Trung tá Nguyễn Hoàng Lâm, trưởng Công an phường Diên Hồng, cho biết: ‘Sau khi các vụ việc xảy ra, chúng tôi tổ chức tuyên truyền cho khu phố và các hệ thống chính trị trên địa bàn. Chính bản thân tôi cũng yêu cầu các trưởng khu phố, hệ thống chính trị cần tuyên truyền đây là thủ đoạn mới nhất của tội phạm’.

Cơ quan công an khuyến cáo học sinh, sinh viên cần thường xuyên cập nhật thông tin về các loại tội phạm trực tuyến, đồng thời nhà trường, gia đình phải quan tâm, hướng dẫn để các em có giải pháp đúng đắn khi gặp sự cố.

Dấu hiệu nhận biết của dạng thức lừa đảo ‘bắt cóc online’

Một thủ đoạn lừa đảo tinh vi đang gia tăng gần đây là gọi điện giả danh cơ quan chức năng để ‘bắt cóc online’ tinh thần nạn nhân. Các đối tượng thường tự xưng là công an, viện kiểm sát hoặc tòa án, thông báo rằng người nghe liên quan đến các vụ án ma túy, rửa tiền. Tiếp theo đó, chúng yêu cầu chuyển tiền để ‘chứng minh vô tội’ và đe dọa sẽ bắt giữ bí mật, không được thông báo cho gia đình hay người thân.

Thiếu tá Châu Thị Kim Ngọc, Phòng cảnh sát hình sự Công an TP.HCM, khuyến cáo: ‘Các em không làm gì sai thì không có gì phải sợ. Cơ quan công an không làm việc qua điện thoại, không yêu cầu chuyển khoản, không gửi lệnh bắt qua điện thoại. Hãy bình tĩnh, xử lý tự tin và báo ngay cho cơ quan công an gần nhất’.

Trong thời gian gần đây, các đối tượng xấu đã lợi dụng việc sắp xếp tổ chức hành chính và vận hành chính quyền địa phương hai cấp để thực hiện các hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản và xuyên tạc chính sách. Những thủ đoạn lừa đảo tinh vi này nhắm vào tâm lý bỡ ngỡ và lo sợ mất quyền lợi của người dân.

Một trong những thủ đoạn phổ biến mà các đối tượng xấu sử dụng là giả danh cảnh sát khu vực, cán bộ hộ tịch của xã/phường mới. Họ gọi điện từ số di động hoặc tổng đài ảo, thông báo về thay đổi bộ máy hành chính và yêu cầu người dân cập nhật thông tin. Đối tượng thường gửi đường dẫn hoặc ứng dụng VNeID, dịch vụ công giả mạo có chứa mã độc để chiếm quyền điều khiển thiết bị, đánh cắp dữ liệu cá nhân và tiền trong tài khoản ngân hàng.

Ngoài ra, tình trạng giả danh cán bộ thuế cũng xuất hiện, dẫn dụ người dân cung cấp thông tin để “cập nhật dữ liệu” sau hợp nhất hành chính. Cục Thuế đã khẳng định không yêu cầu tổ chức, doanh nghiệp hay hộ kinh doanh nộp căn cước công dân, giấy phép đăng ký kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đăng ký thuế để cập nhật thông tin.

Bên cạnh đó, các đối tượng xấu còn giả danh nhân viên Điện lực để yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Ngay khi phát hiện thủ đoạn này, ngành Điện lực đã khuyến cáo người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân hoặc truy cập đường link lạ qua điện thoại, tin nhắn.

Về mặt chính trị, việc sáp nhập các đơn vị hành chính là chủ trương chiến lược của Đảng và Nhà nước nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý và tạo nền tảng phát triển bền vững cho địa phương và đất nước. Tuy nhiên, trên nhiều trang mạng thù địch và của các phần tử cơ hội, phản động xuất hiện nhiều bài viết, luận điệu xuyên tạc, kích động dư luận.

Các thế lực thù địch không ngừng công kích nền tảng tư tưởng của Đảng, xuyên tạc chủ trương tinh gọn bộ máy, nhằm chia rẽ nội bộ và phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân. Để công tác tinh gọn bộ máy đạt hiệu quả tối ưu, chính quyền địa phương hai cấp hoạt động hiệu lực, việc định hướng thông tin và phản bác các luận điệu xuyên tạc của thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị là nhiệm vụ trọng tâm.

Mỗi người dân cần tỉnh táo nhận diện và chủ động đấu tranh phòng, chống các hoạt động lừa đảo và xuyên tạc chính sách. Tuyệt đối không chia sẻ thông tin xấu độc, sai sự thật hoặc chưa được kiểm chứng, đặc biệt là những nội dung từ các đối tượng lợi dụng danh nghĩa “phản biện” hay “dân chủ” để chống phá Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

VNeID và các dịch vụ công trực tuyến là những công cụ hỗ trợ đắc lực cho người dân trong việc thực hiện các giao dịch hành chính. Tuy nhiên, người dân cần cẩn trọng khi sử dụng các dịch vụ này và không cung cấp thông tin cá nhân cho các đối tượng lạ mặt.

Người dân có thể tìm hiểu thông tin về các chủ trương và chính sách của Đảng và Nhà nước thông qua các kênh thông tin chính thống. Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao cảnh giác và kỹ năng nhận diện các thủ đoạn lừa đảo để bảo vệ mình và cộng đồng.

Bằng cách tỉnh táo nhận diện và chủ động đấu tranh, người dân sẽ giúp mình tránh được các hoạt động lừa đảo và xuyên tạc chính sách, đồng thời đóng góp vào sự thành công của chủ trương tinh gọn bộ máy và xây dựng một xã hội an toàn và phát triển.