Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua một phiên giao dịch đầy biến động vào chiều nay, với nhiều thời điểm bất ổn trước khi phục hồi ngoạn mục. Nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, dù từng giảm xuống dưới mức tham chiếu cùng với các mã nổi bật như VIC và VHM, nhưng đã trụ vững và giúp chỉ số VN-Index thoát khỏi vùng đỏ. Sự kiện này đã tạo điều kiện thuận lợi cho dòng tiền nóng di chuyển mạnh mẽ vào nhiều cổ phiếu vừa và nhỏ.

Chỉ số Midcap đã kết thúc phiên giao dịch với mức tăng 1,01%, nổi bật là nhóm có thành tích tốt nhất trong ngày. Trong khi đó, chỉ số Smallcap cũng ghi nhận nhiều mã tăng kịch trần, mặc dù chỉ số đại diện chỉ tăng 0,17%. Trên sàn HoSE, có đến 109 cổ phiếu tăng từ 1% trở lên, trong đó rổ VN30 đóng góp 11 mã tăng trưởng. VN-Index đóng cửa tăng 0,58%, tương đương với 8,71 điểm so với tham chiếu. Điều đáng nói là vào thời điểm cuối đợt khớp lệnh liên tục, chỉ số chỉ tăng hơn 1 điểm, nhưng nhờ sự phục hồi mạnh mẽ cuối phiên đã tạo nên ấn tượng tích cực.

Trong phiên giao dịch chiều, thị trường đã chứng kiến một đợt bán mạnh, khiến VN-Index giảm sâu xuống dưới mức tham chiếu, giảm gần 9,5 điểm vào lúc 1h38. Tuy nhiên, dòng tiền bắt đáy sau đó đã hoạt động hiệu quả, giúp kéo các cổ phiếu lớn như VIC và VHM phục hồi. VIC từ mức giảm sâu nhất 2,96% đã được kéo tăng lên 0,87%, và VHM từ mức giảm 4,66% chỉ còn giảm 0,22%. Sự phục hồi của nhiều cổ phiếu đã được thể hiện qua độ rộng chỉ số, khi VN-Index chạm đáy, chỉ có 115 mã tăng/191 mã giảm, nhưng đến cuối phiên đã tăng lên 184 mã tăng/131 mã giảm.

VN30 cũng có đến 22 mã tăng/6 mã giảm, dù ở thời điểm kém nhất chỉ có 8 mã tăng. Tuy nhiên, sức mạnh điểm số không hoàn toàn đến từ các cổ phiếu lớn hàng đầu. MBB tăng 3,65% là nổi bật nhất, ngoài ra các mã như BID, TCB, CTG, VPB đều không thật sự ấn tượng. VIC tăng 0,87% nhưng có lợi thế về vốn hóa và VCB tham chiếu. Nhóm vốn hóa trung bình trong rổ VN30 đã thể hiện rõ rệt với VJC tăng 4,78%, HDB tăng 4,15%, VNM tăng 3,24%, VIB tăng 3,09%, SHB tăng 2,73%, PLX tăng 2,28%.

Nhiều cổ phiếu vừa và nhỏ đã có mức tăng ấn tượng, với 14 mã tăng kịch trần. Thanh khoản tại một số mã cũng rất nổi bật, như VSC khớp 758,4 tỷ, SIP khớp 123,2 tỷ; HAX khớp 114,5 tỷ. Đây là mức thanh khoản cao lịch sử ở VSC và cũng là chưa từng có đối với HAX.

Khối ngoại đã tăng cường giải ngân vào buổi chiều, với vị thế ròng đạt +113 tỷ sau khi bán ròng 313,9 tỷ buổi sáng. Điều này cho thấy vẫn có dòng tiền vào, dù phía bán cũng đang gia tăng và xen kẽ nhiều ngày bán ròng gần đây.

Việc tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng vẫn là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp, hay còn gọi là start-up, tại Việt Nam. Tuy nhiên, theo ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB), vẫn có cách để giải quyết vấn đề này.

Tại sự kiện ‘Banking innovation for startups’ do Genesia Ventures và OCB tổ chức vào chiều ngày 18/7, ông Hải đã chia sẻ về những khó khăn mà các start-up gặp phải khi tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Ông cho rằng tư duy truyền thống của các ngân hàng hiện nay vẫn rất khó thay đổi khi xét đến một khoản vay. Thông thường, câu hỏi đầu tiên mà ngân hàng đặt ra là ‘Doanh nghiệp có tài sản đảm bảo không?’. Trong khi đó, nhiều start-up chỉ có ‘cái thân của nhà sáng lập’ làm vốn.

Điều kiện ‘tài sản đảm bảo’ là một phần quan trọng của cơ chế quản lý rủi ro trong ngành tài chính truyền thống. Tuy nhiên, đối với các start-up có mô hình kinh doanh đổi mới và ít tài sản hữu hình, yêu cầu này trở nên bất cập. Một rào cản khác mà start-up gặp phải là tỉ lệ nợ trên vốn thường ở mức cao. Do đặc thù phát triển nhanh và cần ‘đốt tiền’ trong giai đoạn đầu, các start-up có nhu cầu vốn lớn nhưng lại ít vốn chủ sở hữu. Điều này làm gia tăng lo ngại rủi ro tín dụng từ phía ngân hàng.

Không chỉ vậy, sự khác biệt về mô hình hoạt động, chiến lược kinh doanh và tổ chức vận hành khiến bộ phận phân tích tín dụng của ngân hàng gặp khó trong việc đánh giá và quản trị rủi ro đối với start-up. Để giải quyết vấn đề này, ông Hải cho rằng việc thay đổi cách tiếp cận là điều tất yếu nếu ngân hàng muốn hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Niềm tin vào người sáng lập (founder) là yếu tố hàng đầu. Không chỉ với start-up, bất kỳ doanh nghiệp nào, nếu người đứng đầu không tạo được sự tin tưởng thì dù số liệu tài chính có ‘đẹp’ ra sao thì khoản vay cũng khó được phê duyệt. Ngoài ra, nếu nhà sáng lập từng nhiều lần khởi nghiệp (cả thành công và thất bại), có kinh nghiệm, cam kết sẽ tạo được niềm tin lớn cho ngân hàng. Yếu tố này đôi khi không thể đo lường bằng số liệu, mà cần cảm nhận từ việc tiếp xúc, đánh giá tổng thể về con người.

Ngoài tài sản hữu hình, việc start-up có mô hình kinh doanh tốt, tạo ra dòng tiền đều đặn sẽ có khả năng thuyết phục ngân hàng. Nếu start-up cung cấp dịch vụ cho các đối tác uy tín như Pepsi, Coca, Microsoft… thì khoản thu dễ định lượng, bảo đảm dòng tiền thực và minh bạch. ‘Không cần tài sản đảm bảo, nhưng dòng tiền phải chảy qua ngân hàng, để ngân hàng còn theo dõi và quản trị rủi ro’, ông Hải chia sẻ. Các start-up có kế hoạch kinh doanh tốt, dòng tiền ổn thì ‘cứ tự tin nói chuyện với ngân hàng’.