Ba Mô Hình Tiêu Biểu Trong Giảm Phát Thải Khí Nhà Kính Hướng Tới Net Zero

Ngày gần đây, Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 đã tổ chức lễ vinh danh ba mô hình tiêu biểu trong giảm phát thải khí nhà kính, đóng góp vào mục tiêu trung hòa carbon của Chính phủ. Ba đơn vị được vinh danh gồm: mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp của Kỹ sư Hồ Quang Cua và cộng sự, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên, và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060.

Mô hình Lúa – Tôm Phát Thải Thấp: Kết Hợp Nông Nghiệp và Bảo Vệ Môi Trường

Mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp được khởi xướng bởi Kỹ sư Hồ Quang Cua, một Anh hùng Lao động, với mục tiêu chính là nâng cao thu nhập cho nông dân và bảo vệ môi trường. Mô hình này đã được áp dụng trên hàng trăm nghìn ha ở đồng bằng sông Cửu Long, cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp nuôi tôm. Điểm nổi bật của mô hình là tận dụng hệ sinh thái đầm phá tự nhiên, giảm tối đa việc sử dụng phân hóa học và hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn. Nhờ đó, lượng phát thải metan và CO₂ được kiểm soát chặt chẽ. Đồng thời, nông dân cũng thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng Đồng Chủ Rừng Cao Quảng: Phục Hồi Rừng Tự Nhiên và Phát Triển Bền Vững

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã có một hành trình đáng kính phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên. Trước đây, vùng đất hơn 11.000 ha tại xã Tuyên Hóa, phía Đông dãy Trường Sơn, từng là điểm nóng của việc khai thác rừng cạn kiệt. Từ gần 20 năm qua, sau khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh hơn 8.800 ha rừng tự nhiên. Đồng thời, họ cũng phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Các hoạt động khoanh nuôi, trồng bổ sung và bảo vệ nghiêm ngặt không chỉ tạo nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương mà còn giúp mỗi héc-ta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập Đoàn TH: Tiên Phong Trong Trung Hòa Carbon Theo Tiêu Chuẩn Quốc Tế PAS2060

Tập đoàn TH đã được vinh danh với sự tiên phong trong việc đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060. Hai công ty thành viên của Tập đoàn TH, gồm Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên, chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014, do Control Union (Đức) thẩm định và xác nhận. Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như chuyển đổi năng lượng, cải tiến công nghệ, quản lý chất thải & nhựa và thực hành Văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Kết Luận và Truyền Cảm Hứng

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ khẳng định tâm huyết và trách nhiệm với môi trường mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội cùng chung tay giảm phát thải, hướng tới tương lai bền vững. Những nỗ lực và thành tích của họ là minh chứng cho việc có thể kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, đóng góp vào mục tiêu lớn của Chính phủ là đạt được trung hòa carbon vào năm 2050.

Thị trường carbon đang ngày càng trở thành một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh trên toàn cầu. Đặc biệt, trong bối cảnh các quốc gia đang hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải ròng xuống ‘0’, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này. Với cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, Việt Nam đang khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, nâng cấp hạ tầng dữ liệu và quản trị để xây dựng thị trường carbon minh bạch, hiệu quả và đủ năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Trong diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới, được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 18/7, các chuyên gia đã chia sẻ quan điểm về việc phát triển thị trường carbon như một giải pháp chiến lược giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết Net Zero. Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đã nhấn mạnh rằng việc phát triển thị trường carbon là một trong những giải pháp quan trọng. Bằng cách định giá phát thải và khuyến khích công nghệ sạch, thị trường này tạo ra động lực tài chính, thúc đẩy các sáng kiến giảm phát thải và giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn lực quốc tế.

Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển thị trường carbon với mục tiêu kết nối thị trường trong nước với các cơ chế quốc tế. Các nền tảng pháp lý quan trọng đang được củng cố, bao gồm Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định số 119/2025/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, cũng như dự thảo Nghị định về sàn giao dịch carbon do Bộ Tài chính xây dựng. Bên cạnh đó, các sáng kiến từ doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển tín chỉ carbon ở các lĩnh vực như nông nghiệp, lâm nghiệp, năng lượng tái tạo và xử lý chất thải.

Tuy nhiên, thị trường carbon tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn định hình nền móng với nhiều khoảng trống cần được lấp đầy. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) chưa đồng bộ, thiếu công cụ số hóa. Ông Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, cho rằng thị trường carbon chỉ có thể hoạt động hiệu quả khi có một hệ thống đo lường, báo cáo, thẩm định đáng tin cậy và tương thích với quốc tế.

Bên cạnh khung pháp lý, các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của nền tảng tài chính trong việc phát triển thị trường carbon. Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, bà Betty Palard, CEO ESG Climate Consulting, cho rằng Việt Nam có nhiều lợi thế để tham gia sâu vào thị trường carbon. Tuy nhiên, để tín chỉ carbon của Việt Nam có giá trị cao trên thị trường quốc tế, cần có một chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia dựa trên xác minh khoa học, truyền thông hiệu quả và tầm nhìn dài hạn từ các nhà hoạch định chính sách.

Việc hoàn thiện khung pháp lý và nâng cấp hạ tầng dữ liệu là những bước tiến quan trọng trong việc xây dựng thị trường carbon tại Việt Nam. Tuy nhiên, để thị trường này hoạt động hiệu quả, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết. Các chuyên gia hy vọng rằng với sự tham gia của các bên liên quan, thị trường carbon tại Việt Nam sẽ sớm được hoàn thiện, giúp đất nước thực hiện hiệu quả cam kết Net Zero vào năm 2050 và đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải toàn cầu.

Đề án phát triển thị trường carbon tại Việt Nam sẽ không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính mà còn tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Qua đó, Việt Nam có thể tiếp cận các nguồn lực quốc tế, thúc đẩy phát triển bền vững và khẳng định vị thế là một quốc gia có trách nhiệm với môi trường trên trường quốc tế. Thị trường carbon sẽ là một công cụ quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu Net Zero, và với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, Việt Nam sẽ tận dụng được cơ hội này để phát triển bền vững.