Thói quen kiểm tra điện thoại ngay sau khi thức dậy đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại đối với sức khỏe não bộ và tinh thần của nhiều người. Việc tiếp nhận hàng loạt thông tin dồn dập từ mạng xã hội, tin tức hay công việc ngay sau khi tỉnh dậy có thể dẫn đến căng thẳng, khó tập trung và mệt mỏi kéo dài.

Ngay sau khi thức dậy, não bộ con người vẫn đang trong trạng thái “sóng alpha”, một khoảng thời gian chuyển tiếp giữa ngủ và tỉnh, khi tâm trí thư giãn, dễ sáng tạo và ít bị phân tán. Đây vốn là thời điểm vàng để suy nghĩ tích cực hoặc nuôi dưỡng những ý tưởng mới. Tuy nhiên, khi ta vội vàng cầm điện thoại, não lập tức bị đẩy vào tình trạng cảnh giác cao độ.

Mạng xã hội mang lại cảm giác được kết nối nhưng cũng nhanh chóng hút cạn sự tập trung và năng lượng tinh thần. Việc lướt điện thoại buổi sáng vô tình thiết lập cho não một cơ chế “tìm kiếm phần thưởng”, nơi ta liên tục truy cầu cảm giác vui vẻ từ những video, tin hot hay tương tác ảo. Hậu quả là trong phần còn lại của ngày, bộ não khó duy trì được sự tập trung bền vững, dễ bị xao nhãng và mất kiên nhẫn.

Theo một nghiên cứu của National Sleep Foundation năm 2021, việc dùng thiết bị điện tử vào đầu và cuối ngày còn ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ, khiến cơ thể rối loạn nhịp sinh học, khó ngủ sâu và dễ mệt mỏi hơn vào hôm sau.

Không chỉ gây căng thẳng, mạng xã hội còn là “bẫy” tâm lý khiến người dùng dễ rơi vào cảm giác tự ti, chán nản khi thấy người khác khoe khoang cuộc sống hoàn hảo, thành công rực rỡ. Đặc biệt là vào buổi sáng, những hình ảnh này càng dễ gây tổn thương ngầm.

Muốn khỏe mạnh hơn, hãy để điện thoại “ngủ thêm”. Thay vì vội vàng lướt điện thoại, hãy bắt đầu ngày mới bằng một hoạt động nhẹ nhàng: Vươn vai, uống nước, tập vài động tác yoga, thiền hoặc đơn giản là ngồi yên vài phút để hít thở sâu. Việc viết ra mục tiêu trong ngày hoặc dành một chút thời gian để suy nghĩ tích cực cũng giúp thiết lập tinh thần vững vàng.

Chuyên gia Nicole Venola nhấn mạnh: Những phút đầu ngày là thời điểm quý giá để nuôi dưỡng sức khỏe tâm trí. Chỉ cần thay đổi một thói quen nhỏ, không cầm điện thoại ngay khi vừa tỉnh dậy, bạn đã giúp não bộ có cơ hội nghỉ ngơi đúng cách và chuẩn bị tốt hơn cho mọi thử thách trong ngày.

Hội chứng Kleine-Levin, còn được biết đến với tên gọi hội chứng nàng ngủ hoặc hội chứng ngủ gia đình, là một tình trạng thần kinh hiếm gặp và phức tạp. Tình trạng này gây ra các giai đoạn ngủ dài bất thường, kéo dài từ 16 đến 20 giờ mỗi ngày. Theo thống kê, hội chứng này ảnh hưởng đến một đến năm người trên một triệu dân, và có tỷ lệ mắc cao hơn ở người Do Thái Ashkenazi. Tính đến nay, chỉ có khoảng 500 trường hợp được báo cáo trên các tạp chí y học.

Mặc dù 70% người mắc hội chứng này là nam giới, nhưng tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cả hai giới. Các triệu chứng thường xuất hiện ở giai đoạn vị thành niên sớm và kéo dài trung bình 14 năm. Hội chứng Kleine-Levin thuộc nhóm rối loạn quá mức ngủ, cùng với chứng ngủ gật. Một đợt bùng phát của hội chứng này được định nghĩa là các triệu chứng kéo dài ít nhất hai ngày, trung bình kéo dài khoảng 10 ngày nhưng có thể kéo dài hàng tuần. Một số bệnh nhân có thể ngủ liên tục tới 70 ngày.

Trong các đợt bùng phát, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng đói dữ dội, ảo giác và ham muốn tình dục cao. Các triệu chứng của hội chứng Kleine-Levin bao gồm buồn drowsiness cực độ, tăng cảm giác thèm ăn, tăng cân, ham muốn tình dục tăng cao, ảo giác, thay đổi hành vi, lo lắng hoặc trầm cảm và mất trí nhớ. Các đợt bùng phát có thể xảy ra đột ngột, làm tăng nguy cơ chấn thương nếu bệnh nhân vận hành xe cơ giới hoặc máy móc.

Vì vậy, người mắc hội chứng này được khuyên ở nhà trong một môi trường an toàn trong các đợt bùng phát. Nguyên nhân chính xác của hội chứng Kleine-Levin vẫn chưa được biết rõ, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng có thể do di truyền hoặc do một căn bệnh hoặc chấn thương gây tổn thương vùng dưới đồi, phần não chịu trách nhiệm điều chỉnh giấc ngủ. Một số trường hợp có thể được kích hoạt bởi nhiễm trùng, sử dụng chất, sang chấn đầu, gắng sức thể chất hoặc căng thẳng.

Trí nhớ của bệnh nhân trong các đợt bùng phát bị hạn chế. Họ có thể ăn và sử dụng nhà vệ sinh, nhưng do sự mệt mỏi cực độ, họ gặp khó khăn với các chức năng thể chất ngoài các hành vi cơ bản này. Điều trị hội chứng Kleine-Levin bao gồm các loại thuốc như lithium, steroid và thuốc kích thích để giảm tần suất, thời gian và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát.

Trị liệu thường được khuyến nghị cùng với các phương pháp điều trị này để giúp bệnh nhân kiểm soát các triệu chứng như ham muốn tình dục quá mức, lo lắng và trầm cảm. Hiện tại, vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm hội chứng Kleine-Levin, nhưng các nhà nghiên cứu đang tiếp tục tìm hiểu nguyên nhân và phát triển các phương pháp điều trị mới.

Khi các bệnh lý hoặc chấn thương ở mắt xảy ra, các tế bào trung tính – một thành phần quan trọng của hệ miễn dịch trong máu – thường là tuyến phòng thủ đầu tiên. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây do các nhà nghiên cứu tại Viện Mắt Flaum và Viện Neuroscience Del Monte thuộc Đại học Rochester thực hiện đã chỉ ra rằng võng mạc phản ứng khác biệt so với nhiều loại mô khác trong cơ thể.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khi các tế bào cảm quang trong võng mạc bị tổn thương, các tế bào miễn dịch của não – microglia – sẽ phản ứng. Tuy nhiên, đáng chú ý là các tế bào trung tính không được huy động để hỗ trợ quá trình này, mặc dù chúng có mặt trong các mạch máu gần đó. Phát hiện này mang ý nghĩa quan trọng đối với hàng triệu người Mỹ bị mất thị lực do tổn thương tế bào cảm quang.

Sự liên kết giữa hai quần thể tế bào miễn dịch này là kiến thức thiết yếu khi xây dựng các liệu pháp mới. Để hiểu rõ sự phức tạp của các tương tác tế bào miễn dịch, việc nghiên cứu mối quan hệ giữa các tế bào này là cần thiết. Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi – một loại camera được phát triển bởi Đại học Rochester. Công nghệ này cho phép chụp ảnh các tế bào thần kinh và miễn dịch đơn lẻ bên trong mắt sống.

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu trên võng mạc của chuột với tổn thương tế bào cảm quang. Kết quả cho thấy mặc dù cả tế bào trung tính và microglia đều có mặt trong võng mạc, nhưng chỉ có các tế bào microglia phản ứng với chấn thương tế bào cảm quang. Đáng chú ý là chúng không gọi các tế bào trung tính để giúp sửa chữa tổn thương tế bào cảm quang.

Các nhà nghiên cứu tin rằng phát hiện này cho thấy một loại che chắn xảy ra trong chấn thương võng mạc. Cơ chế này dường như bảo vệ võng mạc khỏi sự đột nhập của các tế bào miễn dịch có thể gây hại hơn là có lợi. Việc hiểu rõ hơn về cơ chế này có thể giúp phát triển các chiến lược điều trị mới cho các bệnh lý và chấn thương ở mắt.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature Communications đã chỉ ra rằng đại dịch Covid-19 đã có tác động đáng kể đến tốc độ lão hóa não bộ, đặc biệt là ở những người lớn tuổi, nam giới và những cá nhân gặp khó khăn về kinh tế. Qua việc phân tích các bản chụp não của 15.334 người trưởng thành khỏe mạnh, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng não bộ của những người này đã lão hóa nhanh hơn trung bình 5,5 tháng so với trước khi đại dịch bùng phát. Điều đáng chú ý là hiệu ứng này xảy ra ngay cả ở những người không bị nhiễm bệnh.

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng nhiễm SARS-CoV-2 có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thoái hóa thần kinh và suy giảm nhận thức ở người cao tuổi. Tuy nhiên, nghiên cứu này tập trung vào tác động của giai đoạn đại dịch đối với quá trình lão hóa não bộ. Quá trình lão hóa não liên quan đến đại dịch rõ rệt nhất ở những người tham gia lớn tuổi và nam giới, những người được biết là dễ bị thay đổi thần kinh hơn khi bị căng thẳng so với phụ nữ. Não bộ của những người gặp khó khăn, chẳng hạn như thất nghiệp, thu nhập thấp và sức khỏe kém, cũng lão hóa nhanh hơn so với những người tham gia khác.

Khi đánh giá những người tham gia đã hoàn thành bài kiểm tra nhận thức ở cả hai lần chụp não, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chỉ những người nhiễm SARS-CoV-2 mới có dấu hiệu suy giảm nhận thức, như giảm tính linh hoạt về tinh thần và tốc độ xử lý. Điều này cho thấy rằng đại dịch có thể đã có tác động phức tạp đến sức khỏe não bộ của con người.

Các chuyên gia cho rằng cần phải nghiên cứu thêm để tìm hiểu mối liên hệ nhân quả giữa đại dịch và lão hóa não bộ, cũng như để làm rõ cơ chế đằng sau tác động này. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường đại dịch đối với sức khỏe tâm thần và thần kinh. Tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ có thể chưa đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến độ nhạy bén về tinh thần, nhưng nó có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe não bộ nếu không được giải quyết.

Các chuyên gia đề xuất rằng việc tìm hiểu và đưa ra những chỉ dẫn cụ thể về cách giảm thiểu tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ là rất cần thiết. Điều này có thể bao gồm các biện pháp như tăng cường hỗ trợ tâm lý, cải thiện điều kiện kinh tế và xã hội, cũng như phát triển các chiến lược để giảm thiểu căng thẳng và cải thiện sức khỏe tâm thần. Bằng cách hiểu rõ hơn về tác động của đại dịch đối với sức khỏe não bộ, chúng ta có thể phát triển các biện pháp hiệu quả để giảm thiểu tác động này và bảo vệ sức khỏe não bộ của cộng đồng.

Đại dịch Covid-19 đã có tác động nghiêm trọng đến sức khỏe con người, và nghiên cứu này đã chỉ ra rằng nó cũng có tác động đến sức khỏe não bộ. Việc hiểu rõ hơn về tác động này sẽ giúp chúng ta phát triển các biện pháp hiệu quả để giảm thiểu tác động tiêu cực và bảo vệ sức khỏe não bộ của cộng đồng. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, vui lòng truy cập vào trang web của Nature Communications để xem bài báo chi tiết.

Trong bối cảnh công nghệ đang ngày càng phát triển, việc chăm sóc sức khỏe tinh thần đã trở thành một vấn đề cấp thiết trên toàn cầu. Tại Việt Nam, một công ty công nghệ đã tiên phong trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), điện não đồ (EEG) và công nghệ não – máy (BCI) để đo sóng não, nhận diện trạng thái tinh thần và đưa ra các can thiệp cá nhân hóa.

Sản phẩm Brain-Life Focus+ là một thiết bị được nghiên cứu, phát triển và sản xuất hoàn toàn tại Việt Nam, đạt chuẩn khoa học châu Âu nhưng với mức giá phổ cập. Brain-Life Focus+ sử dụng hệ thống cảm biến tiên tiến EEG, fNIRS và PPG để ghi nhận dữ liệu về sóng điện não, lưu lượng máu não và nhịp tim. Ba chỉ số này phản ánh trực tiếp các trạng thái quan trọng như tập trung, mệt mỏi, stress hay kiệt sức.

Khác với các thiết bị đeo thông thường chỉ theo dõi nhịp tim hay giấc ngủ, Focus+ cho phép “đọc” hoạt động não bộ theo thời gian thực – một công nghệ trước đây chỉ có trong phòng thí nghiệm. Các giải pháp sức khỏe tinh thần hiện tại thường chỉ dừng lại ở việc theo dõi cơ bản hoặc cung cấp nội dung tĩnh. Chúng thiếu khả năng phản hồi theo thời gian thực và không thể đo lường chính xác các trạng thái tâm lý ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất làm việc và học tập.

Brain-Life khắc phục hạn chế này bằng cách cung cấp can thiệp cá nhân hóa, giúp người dùng điều chỉnh, lấy lại sự tập trung, giảm stress hay tránh kiệt sức một cách kịp thời và hiệu quả. Sứ mệnh của Brain-Life là đưa công nghệ chăm sóc sức khỏe tinh thần tiên tiến đến gần hơn với giáo viên, học sinh và người lao động tại Việt Nam, những người thường xuyên chịu áp lực cao nhưng ít có điều kiện tiếp cận dịch vụ chất lượng.

Dữ liệu não bộ thu thập từ Focus+ được xử lý bằng hệ thống AI đa mô hình, phân tích trạng thái tinh thần của từng người dùng theo từng thời điểm. Từ đó, thiết bị đưa ra các gợi ý tức thì và cá nhân hóa như nghỉ ngắn, tập thở, nghe âm thanh thư giãn hoặc nhắc nhở thay đổi công việc. Brain-Life gọi đây là “Smartwatch for the Mind” – không chỉ theo dõi mà còn chủ động điều tiết trí tuệ.

Công nghệ này được phát triển dựa trên hơn 10 năm nghiên cứu chuyên sâu trong thần kinh học, HCI và học máy, với các công trình được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín. Phiên bản thử nghiệm của thiết bị đã được kiểm chứng tại các trường đại học ở Việt Nam, Anh và Mỹ, cho thấy độ chính xác trong việc phân biệt trạng thái tập trung, thư giãn, căng thẳng đạt trên 90%, tương đương với nhiều hệ thống EEG cao cấp.

Điểm khác biệt lớn nhất của Brain-Life Focus+ là khả năng phổ cập công nghệ đắt đỏ này. Trong khi thiết bị EEG y tế có giá hàng nghìn USD, Focus+ chỉ có giá từ 150 – 200 USD, gọn nhẹ và dễ sử dụng. Brain-Life đảm bảo chất lượng cao nhờ nền tảng khoa học vững chắc và tối ưu hóa thiết kế, sản xuất tại Việt Nam theo triết lý “Made in Vietnam – EU Quality – Global Impact”. Mọi dữ liệu người dùng đều được mã hóa đầu cuối và tuân thủ chuẩn GDPR (EU), đảm bảo quyền riêng tư.

Tiến sĩ Vi Chí Thành, nhà sáng lập và CEO Brain-Life, là chuyên gia quốc tế với nhiều công trình nghiên cứu và bằng sáng chế. Anh quyết định rời châu Âu về Việt Nam khởi nghiệp vì tin rằng đây là thời điểm chín muồi để tạo ra tác động xã hội lớn, đưa khoa học ra đời sống và giúp người Việt làm chủ công nghệ trí tuệ.

Focus+ đã được thử nghiệm thành công tại trường học, doanh nghiệp, bệnh viện ở Việt Nam và quốc tế. Với học sinh, Focus+ giúp theo dõi và cải thiện sự tập trung. Với nhân viên văn phòng, thiết bị giúp nhận biết sớm dấu hiệu stress, mệt mỏi để chủ động điều chỉnh. Với người lớn tuổi, Focus+ hỗ trợ theo dõi nhận thức và nhắc nhở hoạt động tăng cường trí nhớ.

Brain-Life không chỉ hướng tới thị trường Việt Nam mà còn đặt mục tiêu vươn ra châu Âu, Bắc Mỹ và các quốc gia Đông Nam Á. Với chiến lược “Made in Vietnam – EU quality – Global impact”, Brain-Life mong muốn Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực trí tuệ thần kinh, chứng minh khả năng của người Việt trên bản đồ công nghệ thế giới.