Biến đổi khí hậu và sóng nhiệt đang trở thành những thách thức lớn đối với khả năng chịu đựng của con người. Mới đây, nhiều người dân tại Hà Nội và các tỉnh thành khác ở đồng bằng Bắc Bộ đã trải qua một đợt sóng nhiệt nghiêm trọng vào đầu hè năm 2025, với nhiệt độ lên đến trên 40 độ C và độ ẩm từ 40-45%. Đường phố trở nên vắng vẻ hơn, những người giao hàng, bán hàng rong, bảo vệ… tìm cách núp dưới bóng cây ven đường để tránh nóng. Những giọt mồ hôi chưa kịp rơi đã bốc hơi trên chiếc áo chống nắng khô giòn.

Sóng nhiệt không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Giáo sư Phan Văn Tân, chuyên gia hàng đầu về khí tượng, khí hậu của Việt Nam, cho rằng sóng nhiệt là một hệ quả của biến đổi khí hậu. Nếu nhìn lại cả năm thập kỷ, những ngày nắng nóng trong mùa hè đã gia tăng theo thời gian ở hầu hết các vùng trên Việt Nam.

Sóng nhiệt không chỉ là một hiện tượng thời tiết cực đoan đơn lẻ mà còn gắn với hạn hán thành một cặp bài trùng – hiện tượng thiên tai phức hợp. Hệ quả của sự kết hợp này là làm khuếch đại độ khốc liệt của sóng nhiệt lên. Tác động của sóng nhiệt lên con người cũng rất nghiêm trọng. Sóng nhiệt và phơi nhiễm nhiệt gần như là một trong những hiện tượng sức khỏe đáng lo ngại nhất toàn cầu trong thế kỷ 21.

TS. Trần Nữ Quý Linh, nhà khoa học nghiên cứu về sự ảnh hưởng của sóng nhiệt và các hiện tượng thời tiết cực đoan lên sức khỏe con người, cho rằng sóng nhiệt có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, từ đau đầu, chóng mặt, mất nước đến tử vong. Nhóm người dễ bị tổn thương nhất bao gồm trẻ em, người già, những người có bệnh mãn tính hoặc công nhân, nông dân lao động ngoài trời. Nghiên cứu cho thấy sóng nhiệt làm tăng đáng kể số ca nhập viện do nhiều nguyên nhân và do bệnh truyền nhiễm.

Thích ứng với sóng nhiệt ngày một khốc liệt là một thách thức lớn đối với các nhóm dễ bị tổn thương. TS. Trần Nữ Quý Linh cho rằng cần phải nâng cao nhận thức về mối quan tâm của người dân với nhiệt, với sức khỏe. Đồng thời, cần có những giải pháp có mức chi phí thấp nhất, dễ áp dụng nhất và nhanh nhất, như thay đổi khả năng tự thích ứng của cá nhân, phân biệt được những dấu hiệu cảnh báo đầu tiên về sức khỏe.

Các chuyên gia kêu gọi các chính phủ quan tâm hơn nữa đến chính sách thích ứng với sóng nhiệt đa dạng hơn cả ở đô thị và nông thôn, được thiết kế phù hợp với các nhóm yếu thế hơn và tạo ra những không gian công cộng nhiều cây xanh, mặt nước, nhiều bóng râm, thoáng khí, bổ sung các phương tiện làm mát như quạt, điều hòa nhiệt độ…

Chính quyền thành phố Hà Nội đang tích cực thực hiện các biện pháp giảm thiểu rác thải nhựa trong sản xuất, kinh doanh và đời sống hàng ngày. Mới đây, Hội đồng nhân dân TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết về các biện pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn, với mục tiêu cụ thể là dừng sản xuất, nhập khẩu và sử dụng sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học và sản phẩm, hàng hóa chứa vi nhựa.

Nghị quyết nêu rõ, từ ngày 1/1/2026, các khách sạn và khu du lịch trên địa bàn Hà Nội sẽ không được phép lưu hành và sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, tăm bông, mũ tắm, cùng các chai lọ nhựa đựng kem đánh răng, sữa tắm, sữa dưỡng thể, dầu gội và dầu xả. Đây là một bước đi quan trọng nhằm giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành du lịch và dịch vụ.

Bắt đầu từ năm 2027, các chợ và cửa hàng tiện lợi sẽ không còn cung cấp miễn phí túi nylon khó phân hủy sinh học. Một năm sau, các sản phẩm nhựa dùng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy sẽ bị cấm lưu hành và sử dụng. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng của người dân và mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp.

Các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trực thuộc thành phố sẽ không được sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy từ năm 2028. Ngoài ra, các doanh nghiệp có sử dụng nhựa PE, PP trong các bao bì phải sử dụng tối thiểu 20% nhựa tái chế từ năm 2028 và nâng lên tối thiểu 30% sau hai năm. Điều này thể hiện sự cam kết của chính quyền và doanh nghiệp trong việc giảm thiểu rác thải nhựa.

Nghị quyết cũng đặt ra mục tiêu giảm dần việc sản xuất và nhập khẩu sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học và sản phẩm, hàng hóa chứa vi nhựa. Từ năm 2031, doanh nghiệp phải ngừng sản xuất và nhập khẩu các sản phẩm nhựa dùng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy và hàng hóa chứa vi nhựa, trừ trường hợp phục vụ xuất khẩu.

Rác thải nhựa không chỉ ảnh hưởng đến môi trường mà còn tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng với sức khỏe con người. Các sản phẩm nhựa dùng một lần có thể gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, hệ thần kinh và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, béo phì, tiểu đường. Do đó, việc giảm thiểu rác thải nhựa, thay thế các sản phẩm nhựa dùng một lần là điều vô cùng cần thiết, không chỉ vì môi trường, mà còn vì tương lai bền vững và sức khỏe của mỗi người.

Để thực hiện hiệu quả, cần thay đổi tư duy, nhận thức và hành vi của từng cá nhân, cũng như tìm kiếm nguyên liệu, giải pháp thay thế phù hợp. Chính quyền Hà Nội cũng như các doanh nghiệp cần chung tay thực hiện các giải pháp để giảm thiểu rác thải nhựa. Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao ý thức về tác hại của rác thải nhựa, từ đó thay đổi hành vi tiêu dùng để hướng tới một tương lai xanh, bền vững.

Trang chủ của chính quyền thành phố Hà Nội cũng cung cấp thông tin chi tiết về các chương trình hành động giảm thiểu rác thải nhựa trên địa bàn thành phố.

Thông tin về các giải pháp thay thế sản phẩm nhựa dùng một lần có thể được tìm thấy trên trang thông tin điện tử của Chính phủ Việt Nam.

Hà Nội đang tích cực triển khai nhiều biện pháp để thực hiện mục tiêu giảm thiểu rác thải nhựa. Với sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và người dân, thành phố hy vọng sẽ tạo ra một môi trường xanh và bền vững hơn trong tương lai.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Tokyo đã áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến để phân tích dữ liệu về hệ vi sinh vật đường ruột, với mục đích khám phá những hiểu biết sâu sắc về sức khỏe con người. Họ đã sử dụng một hình thức AI chuyên biệt gọi là mạng lưới thần kinh Bayes để phân tích dữ liệu về các vi khuẩn đường ruột.

Phương pháp này cho phép họ phát hiện ra các mô hình và mối liên hệ mà các kỹ thuật phân tích truyền thống không thể phát hiện một cách đáng tin cậy. Vi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng trong một loạt các tình trạng sức khỏe, và sự đa dạng của chúng cũng như sự phức tạp của các tương tác với cả hóa học của cơ thể và với nhau làm cho chúng rất khó nghiên cứu.

Cơ thể con người chứa khoảng 30 đến 40 nghìn tỷ tế bào, nhưng đường ruột chứa khoảng 100 nghìn tỷ vi khuẩn đường ruột. Điều này có nghĩa là các tế bào vi khuẩn trong cơ thể chúng ta nhiều hơn số lượng tế bào của chính chúng ta. Mặc dù vi khuẩn đường ruột thường được liên kết với tiêu hóa, chúng cũng ảnh hưởng đến một loạt các chức năng cơ thể.

Chúng tồn tại trong sự đa dạng rộng lớn và tạo ra hoặc sửa đổi nhiều hợp chất hóa học được gọi là chất chuyển hóa. Các chất chuyển hóa này hoạt động như các phân tử tín hiệu, đi qua cơ thể và ảnh hưởng đến các hệ thống như miễn dịch, trao đổi chất, hoạt động não và tâm trạng.

Tuy nhiên, vẫn còn thách thức lớn trong việc hiểu rõ mối quan hệ giữa vi khuẩn đường ruột và sức khỏe con người. Các nhà nghiên cứu đang chỉ bắt đầu hiểu được loại vi khuẩn nào tạo ra chất chuyển hóa của con người và làm thế nào các mối quan hệ này thay đổi trong các bệnh khác nhau. Bằng cách lập bản đồ chính xác các mối quan hệ giữa vi khuẩn và hóa chất, các nhà nghiên cứu có thể phát triển các phương pháp điều trị cá nhân hóa.

Để giải quyết thách thức này, các nhà nghiên cứu đã áp dụng công cụ trí tuệ nhân tạo tiên tiến để phân tích dữ liệu. Hệ thống VBayesMM của họ tự động phân biệt các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất chuyển hóa từ số lượng lớn các vi khuẩn ít liên quan, đồng thời thừa nhận sự không chắc chắn về các mối quan hệ dự đoán.

Khi được thử nghiệm trên dữ liệu thực từ các nghiên cứu về rối loạn giấc ngủ, béo phì và ung thư, phương pháp này đã liên tục vượt trội so với các phương pháp hiện có và xác định các gia đình vi khuẩn cụ thể phù hợp với các quá trình sinh học đã biết. Điều này mang lại sự tự tin rằng hệ thống này phát hiện ra các mối quan hệ sinh học thực sự chứ không phải là các mẫu thống kê không có ý nghĩa.

Mặc dù hệ thống được tối ưu hóa để đối phó với khối lượng phân tích nặng, việc khai thác các tập dữ liệu lớn vẫn đi kèm với chi phí tính toán cao. Tuy nhiên, khi thời gian trôi qua, rào cản này sẽ trở nên ít quan trọng hơn.

Các hạn chế hiện tại bao gồm việc hệ thống có lợi khi có nhiều dữ liệu về vi khuẩn đường ruột hơn là về các chất chuyển hóa mà chúng tạo ra. Khi dữ liệu về vi khuẩn không đủ, độ chính xác giảm. Ngoài ra, VBayesMM giả định rằng các vi khuẩn hoạt động độc lập, nhưng trên thực tế, chúng tương tác theo nhiều cách phức tạp.

Trong tương lai, các nhà nghiên cứu có kế hoạch làm việc với các tập dữ liệu hóa học toàn diện hơn để bắt toàn bộ phạm vi sản phẩm của vi khuẩn, mặc dù điều này tạo ra thách thức mới trong việc xác định hóa chất đến từ đâu. Họ cũng nhằm mục đích làm cho VBayesMM mạnh mẽ hơn khi phân tích dân số bệnh nhân đa dạng, kết hợp mối quan hệ ‘cây gia đình’ của vi khuẩn để đưa ra dự đoán tốt hơn và giảm thời gian tính toán cần thiết cho phân tích.

Ngày 14-7, Tổng thống Donald Trump thông báo rằng Công ty nước giải khát Coca-Cola đã đồng ý sử dụng đường mía trong các sản phẩm của mình tại Mỹ. Đây là một bước tiến mới trong chương trình nghị sự ‘Làm cho nước Mỹ khỏe mạnh trở lại’ (Make America Healthy Again – MAHA) của chính quyền Tổng thống Trump. Tuy nhiên, động thái này cũng đặt ngành sản xuất trái bắp của Mỹ trước một thách thức mới khi nguồn cầu bị cắt đứt.

Coca-Cola sẽ sớm công bố thông tin chi tiết về việc sử dụng đường mía trong sản phẩm của mình. Người phát ngôn của công ty có trụ sở tại thành phố Atlanta cho biết, họ trân trọng sự quan tâm của ông Trump dành cho thương hiệu nước giải khát này. Chương trình nghị sự MAHA của chính quyền Tổng thống Trump đã lan rộng và nhận được sự hưởng ứng của nhiều công ty thực phẩm lớn.

Hơn 90% nhà sản xuất kem tại Mỹ đã cam kết loại bỏ hoàn toàn phẩm màu nhân tạo khỏi sản phẩm bán lẻ trước năm 2028. Các tập đoàn lớn như General Mills, Kraft Heinz, J.M. Smucker, Hershey và Nestlé USA đã tiên phong công bố kế hoạch thay phẩm màu tổng hợp bằng nguyên liệu tự nhiên. Tuy nhiên, động thái này cũng gây ra một số tranh cãi về tác động lên sức khỏe của siro bắp và đường mía.

Một số chuyên gia dinh dưỡng cho rằng, fructose là chất tạo ngọt thường được sử dụng như một lựa chọn thay thế giá rẻ và có hạn sử dụng lâu hơn đường. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng sự khác biệt về mặt dinh dưỡng giữa đường và siro bắp có hàm lượng fructose cao là không đáng kể. Bên cạnh đó, động thái của ông Trump cũng vấp phải sự phản đối của các nhà sản xuất siro bắp.

Họ cho rằng việc nhập khẩu đường mía sẽ tốn kém hơn so với việc sử dụng nguyên liệu trong nước. Sự sụt giảm nhu cầu đối với siro bắp sẽ là một đòn giáng mạnh vào các nhà sản xuất Mỹ. Cơn sốt ‘Coca Mexico’ đã trở thành một hiện tượng trong lòng người tiêu dùng Mỹ. Các tín đồ nước giải khát tại Mỹ cho biết họ nhận thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các sản phẩm làm ngọt bằng đường mía và siro bắp.

Do đó, Coca Mexico trở thành mặt hàng ngách được ưa chuộng tại xứ sở cờ hoa. Chính quyền ông Trump muốn ‘làm cho nước Mỹ khỏe mạnh trở lại’ thông qua việc thúc đẩy các công ty thực phẩm thay đổi công thức và loại bỏ các thành phần không tốt cho sức khỏe. Sáng kiến này đã gây sức ép buộc các công ty thực phẩm phải thay đổi và đáp ứng xu thế tiêu dùng mới.