Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature vào năm 2023 đã khám phá thế giới phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ gián tiếp giữa phụ nữ. Giáo sư Tim Clutton-Brock, Đại học Cambridge, đã thực hiện nghiên cứu này với sự tham gia của gần 600 người từ 25 đến 45 tuổi, đã kết hôn và có con. Họ được yêu cầu đánh giá phản ứng của những người đồng giới khác trong hơn 20 tình huống khác nhau liên quan đến các nguồn lực có lợi cho phụ nữ như thực phẩm, sự an toàn, địa vị, sức mạnh…

Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ thiếu một nguồn lực nào đó sẽ có cảm xúc rất tiêu cực với những người phụ nữ có thứ đó, cao hơn đáng kể so với nam giới trong tình huống tương tự. Ví dụ, một phụ nữ có ngoại hình kém hấp dẫn rất dễ nảy sinh cảm giác khó chịu, thậm chí thù ghét người có nhan sắc. Đặc biệt, nếu nguồn lực đó có ở nam giới, phụ nữ thường không có tâm lý ganh đua, hoặc có nhưng không đáng kể.

Nghiên cứu sâu hơn cho thấy phụ nữ tỏ thái độ tiêu cực mạnh mẽ với những người cùng giới tính, liên quan đến các nguồn lực như vị trí quyền lực tại nơi làm việc, ngoại hình hấp dẫn, có cha mẹ tốt, là thành viên có ảnh hưởng trong cộng đồng, năng động, sức khỏe tuyệt vời, sống trong một ngôi nhà đẹp, có người bạn đời tốt. Điều này có nghĩa là phụ nữ có xu hướng phản ứng tiêu cực hơn nam giới trước sự bất cân xứng về nguồn lực giữa những người cùng giới, nhưng không phải giữa những người khác giới.

Theo lý giải của tâm lý học tiến hóa, thực tế này bắt nguồn từ việc phụ nữ trong lịch sử phải đối mặt với nguy cơ cao hơn từ hành vi xâm phạm thể chất và do đó phát triển các hình thức xung đột xã hội ngầm hơn. Họ thường nảy sinh cạnh tranh dựa trên ngoại hình, địa vị, bạn đời. Trong khi đó, đàn ông thường có xu hướng cạnh tranh trực tiếp hơn như thi đấu thể chất, ganh đua công khai, thử thách hoặc thể hiện sự thống trị.

Mặc dù đều có tính cạnh tranh, phụ nữ có thể tránh cạnh tranh công khai do áp lực và kỳ vọng xã hội là phái nữ phải dễ chịu, hòa đồng và không thống trị. Do đó, họ có thể cạnh tranh nhiều hơn về ngoại hình, xã hội hoặc cảm xúc, những nơi địa vị của họ được xác định một cách tinh tế.

Tóm lại, nghiên cứu này đã chỉ ra rằng sự cạnh tranh giữa phụ nữ có thể diễn ra gay gắt hơn so với nam giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực như ngoại hình, địa vị và bạn đời. Điều này có thể được giải thích bằng lịch sử và áp lực xã hội mà phụ nữ phải đối mặt.

Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, bạn có thể tham khảo tạp chí Nature để biết thêm thông tin về nghiên cứu và các bài viết liên quan.

Một nghiên cứu gần đây đã khám phá cách con người đánh giá cơ thể người khác thông qua thị giác, và đã phát hiện ra rằng sự chú ý của chúng ta thường tập trung vào ngực và thân mình. Nghiên cứu này sử dụng công nghệ theo dõi mắt để xác định các mẫu hình視覺 mà con người sử dụng khi đánh giá cơ thể, và đã tìm thấy rằng những mẫu nhìn này bị ảnh hưởng bởi chỉ số khối cơ thể và loại đánh giá cụ thể đang được thực hiện.

Các nhà nghiên cứu đã tuyển dụng 32 người tham gia, chủ yếu là sinh viên tâm lý học đại học, và yêu cầu họ đánh giá hình ảnh kỹ thuật số của các mô hình nam và nữ khác nhau có chỉ số khối cơ thể khác nhau. Những người tham gia được yêu cầu đánh giá mỗi mô hình trên ba chiều – sự hấp dẫn, sức khỏe và tuổi trẻ, sử dụng thang điểm Likert sáu điểm. Trong khi thực hiện điều này, thiết bị theo dõi mắt đã ghi lại nơi và thời gian họ nhìn vào các bộ phận khác nhau của cơ thể.

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy rằng sự chú ý視覺 không được phân bố đều trên cơ thể. Ngực và eo nhận được nhiều sự chú ý nhất và thời gian xem lâu nhất, trong khi đùi và chân dưới nhận được ít nhất. Thú vị là, những người tham gia có xu hướng nhìn lâu hơn và thường xuyên hơn vào các mô hình nam hơn là mô hình nữ. Mẫu hình này có thể đã bị ảnh hưởng bởi sự thống trị của phụ nữ dị tính trong nhóm tham gia.

Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy rằng bộ phận cơ thể nhận được nhiều sự chú ý đã thay đổi theo kích thước cơ thể. Ở chỉ số khối cơ thể thấp hơn, con người dành nhiều thời gian hơn để nhìn vào eo, trong khi ở trọng lượng cao hơn, cái nhìn của họ chuyển hướng nhiều hơn đến ngực. Sự chú ý đến đầu tăng lên khi chỉ số khối cơ thể tăng lên, có thể phản ánh mối liên hệ giữa cân nặng và tuổi tác.

Cũng có một số khác biệt trong cách những người tham gia đánh giá cơ thể nam và nữ. Mô hình nam gầy được đánh giá thấp hơn đáng kể về sự hấp dẫn và sức khỏe so với mô hình nữ gầy. Điều này có thể phản ánh cách cơ bắp thấp, thường đi kèm với cân nặng thấp, bị nhìn nhận tiêu cực ở nam giới.

Giáo sư Edward Morrison, tác giả nghiên cứu, cho biết: “Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc mới về cách con người sử dụng tín hiệu視覺 để đánh giá người khác. Tuy nhiên, chúng tôi cũng nhận thức được một số hạn chế của nghiên cứu này, bao gồm kích thước mẫu nhỏ và thiên vị về giới tính và độ tuổi.”

Các nhà nghiên cứu đề xuất rằng các nghiên cứu trong tương lai nên bao gồm hỗn hợp người tham gia cân bằng hơn về giới tính và độ tuổi. Họ cũng đề xuất khám phá cách hình ảnh cơ thể và kinh nghiệm của mọi người có thể định hình đánh giá của họ về người khác.

Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Behavioral Sciences.

Trích dẫn:

Morrison, E., & Lanigan, M. (2023). The Effects of Body Mass Index on Visual Attention and Social Evaluation. Behavioral Sciences, 13(10), 843. https://doi.org/10.3390/bs13100843

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của con người, đặc biệt là trong giới trẻ. Một nghiên cứu gần đây của Common Sense Media cho thấy hơn 70% thanh thiếu niên Mỹ đang sử dụng AI như một người bạn đồng hành, đặt ra những câu hỏi về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI.

Kayla Chege, một học sinh 15 tuổi tại bang Kansas, là một trong số nhiều thanh thiếu niên đang sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ cuộc sống hàng ngày. Cô thường xuyên sử dụng ChatGPT để hỏi về các vấn đề thường ngày, từ gợi ý mua sắm đến lập kế hoạch tổ chức sinh nhật. Mặc dù cô khẳng định không dùng AI để gian lận trong học tập mà chỉ tận dụng chatbot cho các câu hỏi đời thường, nhưng cô cũng thừa nhận AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình.

Nghiên cứu của Common Sense Media dựa trên khảo sát hơn 1.000 thiếu niên trên toàn nước Mỹ cho thấy AI đang được sử dụng không chỉ như công cụ hỏi đáp mà còn là nơi tìm kiếm lời khuyên, cảm xúc và sự đồng hành. Đáng chú ý, 31% teen được hỏi cho biết họ cảm thấy những cuộc trò chuyện với AI ‘thỏa mãn bằng hoặc hơn’ so với việc nói chuyện với bạn bè ngoài đời.

Với nhiều thiếu niên, sự hấp dẫn của AI nằm ở việc nó luôn sẵn sàng, không phán xét và mang lại cảm giác được thấu hiểu. Tuy nhiên, chính sự lý tưởng đó lại khiến nhiều chuyên gia lo ngại về việc trẻ em mất dần niềm tin vào bản thân trong việc đưa ra quyết định.

Giáo sư Eva Telzer, chuyên ngành tâm lý và thần kinh học tại Đại học North Carolina, cho biết trẻ em từ 8 tuổi đã bắt đầu sử dụng AI sinh ngữ. Bà cũng phát hiện rằng nhiều teen đang dùng AI không chỉ để học hay giải trí, mà còn để khám phá bản sắc giới tính, tìm sự gắn kết cảm xúc.

Nhiều nền tảng AI hiện không có kiểm soát độ tuổi hiệu quả, dễ tạo ra nội dung độc hại, tình dục hoặc lời khuyên nguy hiểm. Một số chatbot còn nuông chiều cảm xúc, khiến giới trẻ mất dần khả năng tự quyết và tư duy phản biện.

Theo ông Michael Robb, trưởng nhóm nghiên cứu của Common Sense Media, những phát hiện từ khảo sát mới là một hồi chuông cảnh tỉnh dành cho phụ huynh, nhà trường và các nhà hoạch định chính sách. ‘Chúng tôi hoàn toàn bất ngờ trước mức độ phổ biến của AI trong đời sống giới trẻ,’ Robb nói.

Tóm lại, việc sử dụng AI như một người bạn đồng hành trong giới trẻ đang trở nên phổ biến, đặt ra những câu hỏi về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI. Cần có những biện pháp để kiểm soát và hướng dẫn việc sử dụng AI trong giới trẻ, nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh và an toàn cho thế hệ tương lai. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Common Sense Media để hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Nhiều phụ huynh hiện nay lo lắng khi con mình không thích dọn dẹp và để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ. Một nghiên cứu của nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 đã chỉ ra rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng.

Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có. Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới.

Ba đặc điểm của tư duy từ con số không là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo. Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn. Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não.

Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người. Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định.

Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế. Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ.

Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại. Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo. Để khuyến khích sự sáng tạo, có thể áp dụng một số yếu tố của môi trường hỗn loạn nhưng vẫn cần cân nhắc các giải pháp tốt nhất cho cá nhân và gia đình.