Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, việc đảm bảo khả năng tiếp cận thông tin trên môi trường số cho tất cả mọi người, đặc biệt là người khuyết tật (NKT), đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Quá trình chuyển đổi số đang mở ra nhiều cơ hội để người dân tiếp cận các dịch vụ công một cách thuận tiện hơn thông qua các nền tảng trực tuyến. Tuy nhiên, để đảm bảo tính tiếp cận cho NKT, các nền tảng số cần được thiết kế và triển khai theo các tiêu chuẩn quốc tế về tiếp cận.

Trên thế giới, các tiêu chuẩn như WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) đã được áp dụng rộng rãi để hướng dẫn thiết kế website và ứng dụng di động thân thiện với NKT. Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Thông tư số 26/2020 yêu cầu các cơ quan nhà nước áp dụng chuẩn WCAG 1.0 và khuyến khích áp dụng phiên bản 2.0 và 2.1. Tuy nhiên, thông tư này chưa được triển khai rộng rãi và đã lạc hậu so với phiên bản mới nhất WCAG 2.2, dẫn đến việc NKT vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận các nền tảng số.

Hội Người mù Việt Nam cho biết, trong năm 2024, Hội đã phối hợp với UNDP và nhận tài trợ từ Đại sứ quán Na Uy để triển khai dự án ‘Tăng cường tiếp cận thông tin số cho người khuyết tật tại Việt Nam’. Dự án đã tiến hành đánh giá mức độ tiếp cận của 20 cổng thông tin điện tử thuộc Quốc hội, Chính phủ và 18 bộ, ngành. Kết quả đánh giá cho thấy, mặc dù một số đơn vị đã thay đổi cấu trúc cổng thông tin sau quá trình sắp xếp bộ máy, nhưng tính tiếp cận cho NKT vẫn hầu như chưa được cải thiện.

Dự án sẽ hỗ trợ thí điểm chỉnh sửa hai cổng thông tin điện tử để đảm bảo đáp ứng các tiêu chí tiếp cận, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng tiêu chuẩn tiếp cận phù hợp với thông lệ quốc tế. Bà Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam, cho biết việc người khuyết tật có thể tiếp cận các cổng thông tin điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật, mà còn là biểu hiện cụ thể của quyền công dân và sự tham gia bình đẳng vào đời sống chính trị, kinh tế, xã hội.

Để cải thiện tình hình, bà Đinh Việt Anh kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành thông tư thay thế Thông tư số 26/TT-BTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây, cập nhật tiêu chuẩn tiếp cận theo xu hướng quốc tế hiện nay là WCAG 2.1 hoặc WCAG 2.2 ở mức AA, và đưa tiêu chí đảm bảo tính tiếp cận này vào chỉ số xếp hạng chuyển đổi số.

Ông Cù Kim Long, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, cũng đồng quan điểm rằng đảm bảo tính tiếp cận cho người khuyết tật trong dịch vụ công trực tuyến không phải là điều tốn kém hay phức tạp, mà là hành động thiết thực thể hiện tinh thần bao trùm và nhân văn trong quá trình chuyển đổi số. Ông Long đề xuất cần đồng bộ nhiều giải pháp, bao gồm việc quán triệt nguyên tắc ‘tiếp cận từ đầu’ trong quá trình thiết kế nền tảng số, và tham vấn người sử dụng để đảm bảo mọi thay đổi xuất phát từ nhu cầu thực tế.

Chuyển đổi số chỉ thực sự thành công khi mọi người đều có cơ hội tiếp cận bình đẳng. Việc nâng cao khả năng tiếp cận cho người khuyết tật là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội số toàn diện và bền vững.

Trong buổi họp báo thường kỳ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) quý II/2025, ông Lê Quang Tự Do – Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã giải đáp nhiều thắc mắc của báo chí liên quan đến các vấn đề đang được quan tâm. Một trong những vấn đề nóng được đề cập là việc tại sao chưa có nghệ sĩ nào bị hạn chế xuất hiện khi vi phạm quy tắc ứng xử trên các nền tảng mạng xã hội.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết, Bộ VHTTDL đã ban hành một số văn bản vào năm 2024 nhằm siết chặt quản lý và xử lý các trường hợp vi phạm quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Tuy nhiên, do nhiều lý do, các quy định này chưa thể thực thi hiệu quả. Một trong những nguyên nhân chủ quan được ông Tự Do chỉ ra là khi ban hành văn bản, chưa có trường hợp vi phạm cụ thể để xử lý.

Thêm vào đó, vào tháng 4/2025, quyết định Thanh tra của Bộ VHTTDL đã được chuyển về Thanh tra Chính phủ. Điều này dẫn đến việc Bộ VHTTDL hiện không có chức năng thanh tra tạm thời và chưa được giao rõ chức năng xử phạt, thanh tra các hành vi vi phạm. Ông Tự Do cũng cho biết rằng quy trình hạn chế xuất hiện đối với các cá nhân vi phạm chưa được thể chế hóa thành luật pháp. Điều này khiến cho việc thực hiện gặp khó khăn và cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh vướng mắc pháp lý.

Hiện tại, Bộ VHTTDL đang tích cực làm việc với Ban Tuyên giáo Trung ương và các cơ quan liên quan để sớm cụ thể hóa quy trình xử lý. Mục tiêu là nhằm đảm bảo tính pháp lý và hiệu quả trong việc quản lý và xử lý các trường hợp vi phạm quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Ông Tự Do nhấn mạnh, việc quản lý và xử lý các vi phạm trên mạng xã hội là cần thiết để tạo ra một môi trường mạng lành mạnh và an toàn cho người dùng.

Trước đó, Bộ VHTTDL đã nhiều lần lên tiếng về vấn đề cần siết chặt quản lý đối với các hoạt động trên mạng xã hội. Việc này không chỉ nhằm đảm bảo quyền lợi của người dùng mà còn giúp nâng cao trách nhiệm của các nghệ sĩ và người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Bộ VHTTDL đang đẩy mạnh công tác này để sớm có các giải pháp cụ thể và hiệu quả.

Với những giải thích của ông Lê Quang Tự Do, có thể thấy rằng việc hạn chế xuất hiện của nghệ sĩ vi phạm trên mạng xã hội không chỉ là một vấn đề đơn giản mà còn liên quan đến nhiều khía cạnh pháp lý và quản lý. Bộ VHTTDL đang nỗ lực làm việc để đảm bảo rằng các quy định không chỉ được ban hành mà còn được thực thi một cách hiệu quả, góp phần xây dựng một môi trường mạng xã hội lành mạnh và an toàn.

Hội nghị giao ban về quảng cáo trên mạng đã diễn ra vào chiều ngày 30/7, do Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT) chủ trì. Trong 6 tháng đầu năm 2025, Cục PTTH&TTĐT đã đẩy mạnh công tác kiểm tra, rà soát các hành vi quảng cáo sai sự thật và việc cài đặt quảng cáo vào nội dung ‘xấu độc’. Cục đã nghiêm túc triển khai các Công điện của Thủ tướng Chính phủ liên quan đến quảng cáo thuốc, thực phẩm, sữa giả, hàng giả, gian lận thương mại. Hàng loạt công văn đã được ban hành yêu cầu các đơn vị truyền thông, mạng xã hội, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quảng cáo và nhãn hàng tăng cường kiểm duyệt nội dung, quản lý chặt chẽ hoạt động quảng cáo thông qua người có ảnh hưởng.

Cục đã làm việc với 7 người nổi tiếng, KOL quảng cáo sai phạm; xử phạt 3 trường hợp với tổng số tiền phạt là 215 triệu đồng và nhắc nhở 2 trường hợp. Đặc biệt, Cục cũng đã yêu cầu không quảng cáo trên các trang web vi phạm pháp luật, không hợp tác với các cá nhân, trang thông tin điện tử công khai vi phạm pháp luật.

Ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử khẳng định: ‘Thời gian tới sẽ triển khai các quy định pháp luật mới, tiếp tục tham gia xây dựng các Nghị định và kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm đặc biệt là những người nổi tiếng vi phạm quy định về quảng cáo’.

Ông Lê Quang Tự Do cho hay: ‘Khuyến nghị nhãn hàng, đại lý quảng cáo tiếp tục đồng thuận, ủng hộ áp dụng quảng cáo trong ‘White List’ (danh sách trắng) và cùng Cục có cơ chế rà soát, cập nhật các danh sách định kỳ’. Đồng thời, khuyến khích các nhà sáng tạo nội dung sản xuất các nội dung tích cực để thu hút quảng cáo, hướng tới mục tiêu nội dung ‘sạch’ mới nhận được tiền quảng cáo, đẩy lùi nội dung nhảm nhí, độc hại.

Ông Lê Quang Tự Do nhấn mạnh: ‘Yêu cầu tăng cường bộ lọc, giải pháp kỹ thuật, công nghệ và nhân sự để chủ động rà soát, chặn gỡ các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam; truy quét các nội dung, trang, kênh vi phạm bị đăng tải lại; không cài đặt quảng cáo vào nội dung vi phạm; tắt hiển thị quảng cáo, ngừng chia sẻ tiền quảng cáo đối với các video, trang, kênh vi phạm; xem xét siết chặt điều kiện bật kiếm tiền, đảm bảo chỉ nội dung tuân thủ pháp luật mới được chia sẻ tiền quảng cáo’.

Liên quan đến việc xem xét siết chặt điều kiện bật kiếm tiền của các tài khoản mạng xã hội, ông Lê Quang Tự Do – Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử tiết lộ từng phải yêu cầu streamer ViruSs dừng khẩn cấp livestream về chuyện tình ái. ‘Yêu cầu các nền tảng quan tâm, không bật kiếm tiền với các trang, kênh có nội dung vi phạm. Cả ba nền tảng lớn như YouTube, Facebook, TikTok đều có chức năng kiếm tiền. ViruSs từng livestream để kể chuyện tình cảm của mình, thu hút khoảng 1,4 triệu người tham gia, bàn luận. Chúng tôi phải gọi điện cho ViruSs để yêu cầu dừng ngay lập tức buổi livestream. Phía ViruSs đồng ý nhưng xin thêm 5-10 phút lên sóng’, ông Lê Quang Tự Do nêu.

Cục trưởng Lê Quang Tự Do đề nghị các nền tảng lưu ý để có sự chấn chỉnh KOL, KOC, không để họ lợi dụng scandal cá nhân không những gây mất an ninh, trật tự mà còn kiếm lợi. ‘ViruSs xin thêm 5′ để đính chính, xin lỗi khán giả, công chúng nhưng trong lúc đó họ vẫn kiếm được tiền, bởi khán giả vẫn bỏ tiền, đăng ký vào phòng live để được bình luận. Với những trường hợp có tác động lớn, dẫn tới sự quan tâm lớn của công chúng, có thể gây mất trật tự, các nền tảng phải hợp tác với Cục để ngăn chặn. Việc ngăn chặn các livestream còn gặp khó khăn do đặc thù phát sóng theo thời gian thực’, ông Lê Quang Tự Do nêu.

Trước đó, tối 28/3, streamer ViruSs tổ chức livestream giải đáp ồn ào tình cảm, thu hút tới 4,8 triệu lượt xem, trong đó có thời điểm vượt mốc 1,5 triệu người xem cùng lúc. Dù vấp phải nhiều chỉ trích, buổi livestream vẫn mang lại nguồn thu lớn cho nam streamer khi hơn 600 người đăng ký gói trả phí để được bình luận, với mức giá từ 135.000 đến 155.000 đồng/tháng, ước tính mang về gần 100 triệu đồng.

Ngoài ra, ViruSs còn nhận nhiều quà tặng ảo có giá trị cao như sư tử, cá heo, TikTok Universe… nâng tổng doanh thu buổi live lên hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, do TikTok không công bố cụ thể tỷ lệ chia sẻ doanh thu, số tiền nam streamer thực nhận có thể thấp hơn con số ước tính.

Hai nghệ sĩ Quyền Linh và Doãn Quốc Đam vừa bị Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch nhắc nhở do liên quan đến việc quảng cáo thực phẩm và sản phẩm không đúng sự thật. Tuy nhiên, cả hai không phải đối mặt với bất kỳ hình phạt nào do thời hiệu xử lý vi phạm đã hết.

Trong cuộc họp báo thường kỳ quý 2 của Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch diễn ra vào ngày 24.7, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do cho biết, cơ quan đã mời cả hai nghệ sĩ lên làm việc để làm rõ mức độ vi phạm. Tuy nhiên, do hợp đồng của họ với các nhãn hàng đã chấm dứt từ hơn 2 năm trước, và theo quy định về xử lý vi phạm hành chính, thời hạn xử lý vi phạm là dưới 2 năm, nên thời hạn xử lý vi phạm của 2 nghệ sĩ này đã hết.

Ông Lê Quang Tự Do cũng cho biết, trong thời gian trước đó, không ai phát hiện hoặc tố giác hành vi quảng cáo thổi phồng, gây hiểu nhầm của cả hai nghệ sĩ này, và do đó, họ không bị xử lý. Cả hai nghệ sĩ đều cam kết rút kinh nghiệm và sẽ đồng hành cùng cơ quan quản lý để tuyên truyền với các văn nghệ sĩ khác trong các sự kiện liên quan.

Cũng tại buổi họp báo thường kỳ này, ông Lê Quang Tự Do đã thông tin chi tiết về kết quả của chiến dịch truy quét tài khoản lừa đảo. Theo ông, không gian mạng Việt Nam đang tồn tại nhiều tài khoản mạo danh cá nhân, doanh nghiệp với mục đích lừa đảo. Các chiêu trò lừa đảo đa dạng đã xuất hiện cùng với sự phát triển của mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo (AI) trong 5 năm qua, khiến nhiều người dùng bị lừa từ vài triệu đến vài tỷ đồng.

Sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng đã mang lại kết quả bước đầu. Thời gian qua, công an công bố nhiều thông tin triệt phá đường dây tội phạm lừa đảo xuyên quốc gia lừa đảo người dân Việt Nam. Để làm sạch môi trường mạng, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cùng với Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) thuộc Bộ Công an đã tiến hành nhận diện, thanh lọc và truy quét các tài khoản mạo danh.

Chỉ trong 6 tháng đầu năm, các nền tảng đã gỡ khoảng 30.000 tài khoản giả mạo, chủ yếu trên Facebook. Ông Lê Quang Tự Do cho biết, việc truy quét diễn ra liên tục và cung cấp thông tin đầy đủ để tạo ra sức đề kháng cho người dân.

Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cũng phối hợp với Bộ Công an để cung cấp tin nhắn cho người dân hằng tuần, thông báo về những thủ đoạn lừa đảo mà họ thu thập được. Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cũng có trang web về phòng chống tin giả, tin sai sự thật để tuyên truyền đến người dân, đồng thời chuyển cơ quan chức năng xử lý khi phát hiện các trường hợp vi phạm.