Chương trình ‘L’Oreal – UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học năm 2025’ hiện đang tiếp nhận đơn đăng ký từ các nghiên cứu viên và nhà khoa học nữ Việt Nam. Thời hạn nộp hồ sơ là đến hết ngày 30/9/2025. Đây là một phần của Giải thưởng Quốc tế L’Oreal – UNESCO For Women in Science, một chương trình hợp tác giữa L’Oreal và UNESCO nhằm khuyến khích và thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học.

Mục tiêu của chương trình là vinh danh, kết nối và phát huy năng lực trí tuệ của phụ nữ toàn cầu trong nghiên cứu khoa học, đặc biệt là trong các lĩnh vực trọng tâm như Khoa học cơ bản, Khoa học vũ trụ, Khoa học đời sống và Khoa học vật liệu. Mỗi năm, giải thưởng L’Oreal – UNESCO For Women in Science vinh danh 5 nhà khoa học nữ xuất sắc được đề cử bởi các nhà khoa học hàng đầu thế giới, với giải thưởng trị giá 100.000 euro mỗi giải.

Tại Việt Nam, chương trình học bổng L’Oreal – UNESCO For Women in Science đã được thực hiện từ năm 2009, với mục tiêu nhận diện và tôn vinh các nhà khoa học nữ trẻ thông qua 2 nhóm ngành nghiên cứu là Khoa học Sự sống và Khoa học Vật liệu. Hàng năm, chương trình mở đơn học bổng để vinh danh 3 nhà khoa học nữ có đề án nghiên cứu hiện đại, đột phá, đóng góp vào sự phát triển của tri thức khoa học và lợi ích cho cộng đồng. Mỗi học bổng trị giá 150 triệu đồng.

Để tham gia chương trình, các nhà khoa học nữ phải có quốc tịch Việt Nam, trong độ tuổi không quá 45 tuổi, có học vị Tiến sĩ và có quá trình nghiên cứu khoa học. Đề án nghiên cứu khoa học xin học bổng có thể mới bắt đầu hoặc đang trong quá trình thực hiện, không bao gồm nghiên cứu liên quan đến mỹ phẩm. Hồ sơ cần được hoàn tất và gửi đến chương trình trước 18 giờ ngày 30/9/2025.

Hồ sơ tham gia chương trình học bổng sẽ bao gồm hồ sơ thể hiện năng lực nghiên cứu, học thuật, đề án nghiên cứu mang tính hiện đại, đột phá và được diễn giải theo ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc và khoa học, các thành tựu trong nghiên cứu khoa học và thư giới thiệu từ các nhà khoa học trong ngành về ứng viên và đề án nghiên cứu.

Hội đồng khoa học độc lập L’Oreal – UNESCO For Women in Science tại Việt Nam sẽ tiến hành bình chọn ứng viên xuất sắc cho từng năm và công bố kết quả vào tháng 11 hàng năm. Các ứng viên nhận học bổng khoa học tại các quốc gia sẽ tiếp tục được đề cử cho Giải thưởng Nhà khoa học trẻ tài năng thế giới vào năm kế tiếp của năm nhận học bổng.

PGS.TS. Nguyễn Vân Trang, Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu Y sinh học, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, nhà khoa học nhận học bổng L’Oreal – UNESCO For Women in Science tại Việt Nam, chia sẻ: ‘Tôi tâm đắc với sứ mệnh của chương trình này là giúp cho những nhà khoa học nữ không còn vô hình nữa. Sự vô hình này đôi khi không phải đến từ bên ngoài mà là sự rụt rè, e ngại của bản thân. Tôi cũng từng có cảm giác như vậy và Giải thưởng này đã giúp tôi cảm thấy tự tin hơn bởi những công trình của mình được vinh danh, trân trọng, và bản thân tôi cũng gắn kết được với một mạng lưới các nhà khoa học nữ luôn sẵn sàng chia sẻ, nâng đỡ nhau.’

Robot Xueba01, được cộng đồng mạng Trung Quốc ca ngợi về ngoại hình tựa ‘nam thần’, đã chính thức trở thành nghiên cứu sinh tại Học viện Hý kịch Thượng Hải, Trung Quốc. Đây là một trong những trường nghệ thuật hàng đầu tại Trung Quốc. Xueba01 là robot đầu tiên được nhận vào chương trình đào tạo tiến sĩ chuyên ngành sân khấu và điện ảnh tại học viện này.

Robot Xueba01 được phát triển bởi Đại học Khoa học và Công nghệ Thượng Hải cùng các đối tác. Tên của robot này, ‘Xueba’, có nghĩa là ‘học bá’, một thuật ngữ trong tiếng Trung dùng để chỉ những người học giỏi xuất sắc. Xueba01 có chiều cao 1,75m, nặng khoảng 30kg và có khả năng tương tác trực tiếp với con người. Cộng đồng mạng Trung Quốc đã nhận xét về khuôn mặt đẹp trai của robot này và khả năng biểu đạt cảm xúc đa dạng trên khuôn mặt.

Xueba01 có khả năng giao tiếp trôi chảy bằng tiếng phổ thông. Vào ngày 27/7, tại Hội nghị Trí tuệ nhân tạo Thế giới tổ chức tại Thượng Hải, Học viện Hý kịch Thượng Hải đã chính thức thông báo về việc tiếp nhận Xueba01 vào chương trình đào tạo tiến sĩ. Trong 4 năm học tập, Xueba01 sẽ chuyên ngành sân khấu và điện ảnh, với trọng tâm đào tạo về kinh kịch, một loại hình nghệ thuật truyền thống của Trung Quốc. Dự kiến, robot này sẽ nhập học vào ngày 14/9.

Xueba01 đã được cấp mã số sinh viên và có giáo sư hướng dẫn riêng, bà Yang Qingqing. Giáo sư Yang cho biết, Xueba01 sẽ học tất cả các môn học giống như các sinh viên khác, bao gồm nghệ thuật biểu diễn, viết kịch bản, thiết kế sân khấu, điều khiển chuyển động và sáng tạo ngôn ngữ. Robot này sẽ tham gia lớp học cùng với các nghiên cứu sinh khác và phải hoàn thành các yêu cầu trong quá trình học như một sinh viên bình thường, bao gồm cả việc viết luận án.

Theo kế hoạch hợp tác đào tạo, sau khi tốt nghiệp, Xueba01 có thể trở thành đạo diễn kinh kịch phục vụ cho các bảo tàng, nhà hát, hoặc sáng tạo nội dung cho một studio nghệ thuật. Tuy nhiên, một số cư dân mạng đã bày tỏ nghi ngờ về khả năng của robot trong lĩnh vực nghệ thuật sân khấu và điện ảnh, cho rằng những lĩnh vực này đòi hỏi sức sáng tạo và cảm xúc cao. Một số người cho rằng các tác phẩm do robot tạo ra bằng thuật toán không thể thực sự chạm tới trái tim con người.

Xueba01 đã đáp lại những bình luận này bằng sự hài hước nhẹ nhàng: ‘Nếu tôi không tốt nghiệp được, giáo sư Yang cho biết tôi sẽ được hiến tặng cho viện bảo tàng. Nghe cũng thú vị đấy chứ. Ít nhất tôi vẫn sẽ trở thành một phần của dòng chảy nghệ thuật’. Hiện tại, nhiều người hào hứng với sự xuất hiện của Xueba01, một cư dân mạng nhận định: ‘Robot này đang thực hiện một thử thách mang tính dấu mốc trong quan hệ giữa con người và robot. Chúng ta cuối cùng đã bước vào giai đoạn cùng sống, học tập và làm việc với robot. Hy vọng cậu ấy sẽ thành công’.

Mới đây, tiến sĩ Trần Nam Dũng đã chia sẻ về một câu chuyện cảm động liên quan đến lá thư tay mà tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình đã gửi cho ông 30 năm trước. Lá thư này đã có tác động quan trọng đến quyết định chọn con đường sự nghiệp của tiến sĩ Dũng. Vào thời điểm đó, ông Dũng vừa hoàn thành chương trình tiến sĩ tại Đại học Tổng hợp quốc gia Moskva và đang tìm kiếm một cơ hội làm việc tại Việt Nam.

Lá thư của tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình không chỉ thể hiện sự quan tâm chân thành và tình cảm ấm áp mà còn mở ra cơ hội làm việc cho ông Dũng tại Trường Đại học Tổng hợp TPHCM và Trường Phổ thông Năng khiếu. Qua lá thư, tiến sĩ Trình đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến công việc và cuộc sống của tiến sĩ Dũng, đồng thời đề nghị ông Dũng về dạy học tại trường và cung cấp thông tin chi tiết về chương trình học.

Không chỉ vậy, lá thư còn phản ánh sự thuận lợi trong quá trình tuyển dụng và bổ nhiệm tiến sĩ Dũng vào vị trí tại bộ môn Đại số. Qua đó, thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ tích cực của tiến sĩ Trình đối với thế hệ hậu bối.

Tiến sĩ Dũng đã kể lại những kỷ niệm đẹp và đáng nhớ với tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình. Họ đã có thời gian cùng nhau học tập tại Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva và đã tạo nên những ký ức đáng quý. Khi trở về Việt Nam, tiến sĩ Trình đã đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ ông Dũng trong công việc và cuộc sống, giới thiệu ông với các đồng nghiệp và hỗ trợ ông có được việc làm.

Tiến sĩ Dũng cũng đánh giá cao lối sống và nhân cách của tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình. Ông Trình được nhớ đến như một người sống giản dị, tiết kiệm, với tâm hồn vui vẻ và hóm hỉnh. Dù thẳng thắn nhưng ông rất chừng mực trong cả công việc và cuộc sống hàng ngày.

Câu chuyện về lá thư tay của tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình gửi cho tiến sĩ Trần Nam Dũng 30 năm trước không chỉ phản ánh tầm quan trọng của mối quan hệ giữa hai nhà khoa học Việt Nam xuất sắc mà còn cho thấy ảnh hưởng sâu sắc của lá thư này đến con đường sự nghiệp và cuộc sống của tiến sĩ Trần Nam Dũng. Câu chuyện đã góp phần tôn vinh những giá trị của sự quan tâm, sẻ chia và hỗ trợ giữa các nhà khoa học với nhau.