Một nhóm nghiên cứu và sinh viên tại Việt Nam đã cùng nhau tạo ra một triển lãm nghệ thuật và tổ chức tọa đàm về nghề đồng nát và vấn đề rác thải nhựa. Nhóm Recycurbs Viet, dưới sự chủ trì của TS Nguyễn Thái Huyền, đã tiến hành nghiên cứu về mạng lưới thu gom rác phi chính thức và vai trò quan trọng của nghề đồng nát trong chuỗi giá trị tái chế nhựa tại Việt Nam.

Song song với nghiên cứu, sinh viên chương trình liên kết đào tạo Cử nhân Kiến trúc Pháp đã tổ chức triển lãm nghệ thuật mang tên ‘Đồng nát ve chai với tương lai rác nhựa’ và tọa đàm ‘Nghề đồng nát, quá khứ, hiện tại, tương lai?’ dưới sự hướng dẫn của các giảng viên từ Viện Đào tạo và Hợp tác Quốc tế và Viện Pháp tại Hà Nội. Triển lãm này trưng bày các tác phẩm nghệ thuật được tạo ra từ các chất liệu như bao ni lông, chai nhựa, lon thiếc, nhằm kể lại những câu chuyện sinh tồn nơi tầng đáy đô thị.

Các tác phẩm nghệ thuật không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn thể hiện góc nhìn sâu sắc về vấn đề rác thải và sinh nhai của những người thu gom rác. Tiến sĩ – Họa sĩ Lê Thanh, người hướng dẫn sinh viên trong dự án này, cho biết việc lựa chọn hình tượng và phát triển thành tác phẩm nghệ thuật không hề đơn giản. Các sinh viên đã phải trải qua nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện, từ việc phác thảo, khắc cao su, in tranh cho đến khâu trưng bày.

Triển lãm và tọa đàm này không chỉ là một sự kiện nghệ thuật đơn thuần mà còn là minh chứng sống động cho sự quan tâm của thế hệ trẻ ngành kiến trúc đến các vấn đề môi trường – xã hội. Qua đó, khẳng định vai trò của giáo dục nghệ thuật trong việc khơi dậy tư duy bền vững và trách nhiệm công dân. Triển lãm mở ra những đối thoại mới về vấn đề rác thải, về sự lắng nghe và thấu hiểu những giá trị mà đô thị từng vứt bỏ.

Thông qua các hoạt động này, các bạn trẻ hy vọng có thể truyền tải thông điệp mạnh mẽ về tầm quan trọng của việc tái chế, tái sử dụng và bảo vệ môi trường. Đồng thời, sự kiện cũng nhằm mục đích nâng cao nhận thức về vai trò của nghề đồng nát trong việc giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ môi trường sống.

Tìm hiểu thêm về các hoạt động bảo vệ môi trường tại Việt Nam và vai trò của cộng đồng trong việc giảm thiểu rác thải nhựa.

Triển lãm SPECTRUM – Summer Show2025 đang là điểm đến thu hút sự chú ý của công chúng tại Hà Nội. Đây là triển lãm đầu tiên được tổ chức bởi sinh viên Khoa Truyền thông & Sáng tạo (SoCCI), Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV). Sự kiện này quy tụ hơn 200 khách mời, bao gồm sinh viên, chuyên gia và doanh nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo và truyền thông.

Triển lãm SPECTRUM nhằm tôn vinh sự đa dạng trong tư duy sáng tạo, cá tính nghệ thuật và hành trình học thuật của sinh viên thuộc hai ngành học: Ứng dụng Sáng tạo Đương đại (Contemporary Creative Practice) và Truyền thông Chuyên nghiệp (Professional Communication). Tại đây, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng tổng cộng 80 dự án được trưng bày, bao gồm đồ án tốt nghiệp của sinh viên năm cuối và các tác phẩm tiêu biểu từ năm 1 và năm 2.

Các dự án sáng tạo tại triển lãm bao gồm nhiều lĩnh vực như thiết kế đồ họa, nhiếp ảnh, hoạt hình, minh họa, nghiên cứu truyền thông, chiến lược thương hiệu, thiết kế nhận diện cá nhân… Không chỉ là một không gian trưng bày, triển lãm SPECTRUM còn là điểm khởi đầu cho những hành trình mới, nơi sinh viên tự tin bước ra thị trường với hành trang sáng tạo được tôi luyện suốt 3 năm.

Giáo sư Rick Bennett, Phó Hiệu trưởng kiêm Phó Chủ tịch Hội đồng trường, chia sẻ về môi trường sáng tạo trong đại học: “Điều tuyệt vời nhất khi làm sáng tạo trong môi trường đại học là bạn được phép sai. Bạn không bị giới hạn bởi yêu cầu công việc nên cứ mạnh dạn thử nghiệm, khám phá, học hỏi.”

Tiến sĩ Paul D.J. Moody, Trưởng khoa Truyền thông & Sáng tạo, BUV, cũng bày tỏ: “Triển lãm SPECTRUM là sự kiện đặc biệt của SoCCI, kết hợp giữa chiều sâu học thuật và tính thực tiễn. Đây không chỉ là không gian trưng bày tác phẩm mà còn tạo cơ hội cho sinh viên lan tỏa những góc nhìn mới mẻ, thể hiện tư duy độc lập và dấu ấn cá nhân tới cộng đồng chuyên môn và công chúng yêu nghệ thuật thông qua nhiều hình thức sáng tạo đa dạng.”

Ngoài ra, triển lãm cũng giới thiệu các bộ portfolio cá nhân và sản phẩm nhận diện thương hiệu của từng sinh viên – những ‘tấm danh thiếp’ để các bạn trẻ tự tin bước vào thị trường sáng tạo chuyên nghiệp.

Triển lãm SPECTRUM – Summer Show2025 sẽ mở cửa tự do từ ngày 25/7 đến 31/12/2025, tại Art Gallery, tầng 2, tòa E, khu học xá BUV (Ecopark, Hưng Yên). Với sự kết hợp giữa tư duy học thuật, công nghệ và cảm xúc cá nhân, triển lãm không chỉ là một không gian nghệ thuật mà còn là một ‘sân khấu trưởng thành’ – nơi sinh viên Gen Z được lắng nghe, được nhìn thấy và được chào đón như những người làm nghề thực thụ.

Nhiều phụ huynh hiện nay lo lắng khi con mình không thích dọn dẹp và để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ. Một nghiên cứu của nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 đã chỉ ra rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng.

Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có. Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới.

Ba đặc điểm của tư duy từ con số không là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo. Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn. Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não.

Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người. Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định.

Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế. Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ.

Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại. Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo. Để khuyến khích sự sáng tạo, có thể áp dụng một số yếu tố của môi trường hỗn loạn nhưng vẫn cần cân nhắc các giải pháp tốt nhất cho cá nhân và gia đình.