Việc tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng vẫn là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp, hay còn gọi là start-up, tại Việt Nam. Tuy nhiên, theo ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB), vẫn có cách để giải quyết vấn đề này.

Tại sự kiện ‘Banking innovation for startups’ do Genesia Ventures và OCB tổ chức vào chiều ngày 18/7, ông Hải đã chia sẻ về những khó khăn mà các start-up gặp phải khi tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Ông cho rằng tư duy truyền thống của các ngân hàng hiện nay vẫn rất khó thay đổi khi xét đến một khoản vay. Thông thường, câu hỏi đầu tiên mà ngân hàng đặt ra là ‘Doanh nghiệp có tài sản đảm bảo không?’. Trong khi đó, nhiều start-up chỉ có ‘cái thân của nhà sáng lập’ làm vốn.

Điều kiện ‘tài sản đảm bảo’ là một phần quan trọng của cơ chế quản lý rủi ro trong ngành tài chính truyền thống. Tuy nhiên, đối với các start-up có mô hình kinh doanh đổi mới và ít tài sản hữu hình, yêu cầu này trở nên bất cập. Một rào cản khác mà start-up gặp phải là tỉ lệ nợ trên vốn thường ở mức cao. Do đặc thù phát triển nhanh và cần ‘đốt tiền’ trong giai đoạn đầu, các start-up có nhu cầu vốn lớn nhưng lại ít vốn chủ sở hữu. Điều này làm gia tăng lo ngại rủi ro tín dụng từ phía ngân hàng.

Không chỉ vậy, sự khác biệt về mô hình hoạt động, chiến lược kinh doanh và tổ chức vận hành khiến bộ phận phân tích tín dụng của ngân hàng gặp khó trong việc đánh giá và quản trị rủi ro đối với start-up. Để giải quyết vấn đề này, ông Hải cho rằng việc thay đổi cách tiếp cận là điều tất yếu nếu ngân hàng muốn hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Niềm tin vào người sáng lập (founder) là yếu tố hàng đầu. Không chỉ với start-up, bất kỳ doanh nghiệp nào, nếu người đứng đầu không tạo được sự tin tưởng thì dù số liệu tài chính có ‘đẹp’ ra sao thì khoản vay cũng khó được phê duyệt. Ngoài ra, nếu nhà sáng lập từng nhiều lần khởi nghiệp (cả thành công và thất bại), có kinh nghiệm, cam kết sẽ tạo được niềm tin lớn cho ngân hàng. Yếu tố này đôi khi không thể đo lường bằng số liệu, mà cần cảm nhận từ việc tiếp xúc, đánh giá tổng thể về con người.

Ngoài tài sản hữu hình, việc start-up có mô hình kinh doanh tốt, tạo ra dòng tiền đều đặn sẽ có khả năng thuyết phục ngân hàng. Nếu start-up cung cấp dịch vụ cho các đối tác uy tín như Pepsi, Coca, Microsoft… thì khoản thu dễ định lượng, bảo đảm dòng tiền thực và minh bạch. ‘Không cần tài sản đảm bảo, nhưng dòng tiền phải chảy qua ngân hàng, để ngân hàng còn theo dõi và quản trị rủi ro’, ông Hải chia sẻ. Các start-up có kế hoạch kinh doanh tốt, dòng tiền ổn thì ‘cứ tự tin nói chuyện với ngân hàng’.

Ngày 18 tháng 7, Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Bà Rịa – Vũng Tàu, thuộc Chi nhánh NHCSXH TPHCM, đã tổ chức lễ ký kết Hợp đồng ủy thác cho vay đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách với 4 tổ chức chính trị – xã hội. Các tổ chức gồm Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu Chiến binh và Đoàn Thanh niên của 3 phường Tam Long, Bà Rịa và Long Hương.

Các bên sẽ phối hợp thực hiện nhiều nội dung quan trọng như tuyên truyền chính sách tín dụng xã hội, hướng dẫn hoạt động Tổ tiết kiệm và vay vốn, kiểm tra sử dụng vốn vay, đôn đốc trả nợ đúng hạn, xử lý rủi ro tín dụng và tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cán bộ cơ sở. NHCSXH sẽ chi trả phí ủy thác hàng tháng cho các hội đoàn theo chất lượng tín dụng và dư nợ thu được lãi.

Ông Lê Đăng Khoa, Phó Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết, trong nửa đầu năm 2025, Phòng giao dịch đã giải ngân 194,9 tỷ đồng cho 2.797 lượt khách hàng. Điều này đã giúp nâng tổng dư nợ lên hơn 604,5 tỷ đồng với 9.150 khách hàng đang còn dư nợ. Đáng chú ý, tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khoanh được kiểm soát ở mức thấp, chỉ 0,2%. Hoạt động ủy thác qua các tổ chức chính trị – xã hội chiếm đến 99,7% tổng dư nợ.

Việc ký kết hợp đồng lần này là một bước củng cố quan trọng, góp phần đảm bảo hoạt động tín dụng chính sách tiếp tục được triển khai hiệu quả tại 3 phường Tam Long, Bà Rịa và Long Hương. Mục tiêu hướng tới là giảm nghèo bền vững và an sinh xã hội. Qua đó, thể hiện sự cam kết của các bên trong việc hỗ trợ và phát triển cộng đồng, đặc biệt là những hộ gia đình và cá nhân có hoàn cảnh khó khăn.

Nhờ có sự phối hợp chặt chẽ giữa NHCSXH và các tổ chức chính trị – xã hội, chương trình tín dụng chính sách đã được triển khai rộng rãi và đạt được nhiều kết quả tích cực. Điều này không chỉ giúp người dân tiếp cận được nguồn vốn vay với lãi suất thấp mà còn được hỗ trợ kiến thức và kỹ năng để phát triển kinh tế, thoát nghèo bền vững.