Thị trường carbon đang ngày càng trở thành một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh trên toàn cầu. Đặc biệt, trong bối cảnh các quốc gia đang hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải ròng xuống ‘0’, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này. Với cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, Việt Nam đang khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, nâng cấp hạ tầng dữ liệu và quản trị để xây dựng thị trường carbon minh bạch, hiệu quả và đủ năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Trong diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới, được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 18/7, các chuyên gia đã chia sẻ quan điểm về việc phát triển thị trường carbon như một giải pháp chiến lược giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết Net Zero. Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đã nhấn mạnh rằng việc phát triển thị trường carbon là một trong những giải pháp quan trọng. Bằng cách định giá phát thải và khuyến khích công nghệ sạch, thị trường này tạo ra động lực tài chính, thúc đẩy các sáng kiến giảm phát thải và giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn lực quốc tế.
Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển thị trường carbon với mục tiêu kết nối thị trường trong nước với các cơ chế quốc tế. Các nền tảng pháp lý quan trọng đang được củng cố, bao gồm Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định số 119/2025/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, cũng như dự thảo Nghị định về sàn giao dịch carbon do Bộ Tài chính xây dựng. Bên cạnh đó, các sáng kiến từ doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển tín chỉ carbon ở các lĩnh vực như nông nghiệp, lâm nghiệp, năng lượng tái tạo và xử lý chất thải.
Tuy nhiên, thị trường carbon tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn định hình nền móng với nhiều khoảng trống cần được lấp đầy. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) chưa đồng bộ, thiếu công cụ số hóa. Ông Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, cho rằng thị trường carbon chỉ có thể hoạt động hiệu quả khi có một hệ thống đo lường, báo cáo, thẩm định đáng tin cậy và tương thích với quốc tế.
Bên cạnh khung pháp lý, các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của nền tảng tài chính trong việc phát triển thị trường carbon. Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, bà Betty Palard, CEO ESG Climate Consulting, cho rằng Việt Nam có nhiều lợi thế để tham gia sâu vào thị trường carbon. Tuy nhiên, để tín chỉ carbon của Việt Nam có giá trị cao trên thị trường quốc tế, cần có một chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia dựa trên xác minh khoa học, truyền thông hiệu quả và tầm nhìn dài hạn từ các nhà hoạch định chính sách.
Việc hoàn thiện khung pháp lý và nâng cấp hạ tầng dữ liệu là những bước tiến quan trọng trong việc xây dựng thị trường carbon tại Việt Nam. Tuy nhiên, để thị trường này hoạt động hiệu quả, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết. Các chuyên gia hy vọng rằng với sự tham gia của các bên liên quan, thị trường carbon tại Việt Nam sẽ sớm được hoàn thiện, giúp đất nước thực hiện hiệu quả cam kết Net Zero vào năm 2050 và đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải toàn cầu.
Đề án phát triển thị trường carbon tại Việt Nam sẽ không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính mà còn tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Qua đó, Việt Nam có thể tiếp cận các nguồn lực quốc tế, thúc đẩy phát triển bền vững và khẳng định vị thế là một quốc gia có trách nhiệm với môi trường trên trường quốc tế. Thị trường carbon sẽ là một công cụ quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu Net Zero, và với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, Việt Nam sẽ tận dụng được cơ hội này để phát triển bền vững.