Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của thị trường tài sản số, với nhiều người trẻ coi tiền mã hóa như một kênh đầu tư mới. Tuy nhiên, sự thiếu vắng khung pháp lý đã dẫn đến những rủi ro và thách thức cho các nhà đầu tư.
Khung pháp lý cho tài sản số đang dần được định hình, với Chỉ thị 05/CT-TTg giao Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan đề xuất khung quản lý tài sản số. Luật Công nghiệp Công nghệ số được Quốc hội thông qua, lần đầu định nghĩa ‘tài sản số’. Việc này đã giúp tài sản số không còn là ‘vùng xám’ và đang dần tiến vào khuôn khổ pháp luật chính thức.
Thế nhưng, tâm lý ‘đổi đời sau một đêm’ vẫn còn phổ biến trong cộng đồng nhà đầu tư. Nhiều người vẫn chạy theo cảm xúc, tin đồn và ‘kèo’ từ các nhóm Telegram, giao dịch chủ yếu qua sàn quốc tế hoặc qua trung gian OTC, không bảo hộ pháp lý, không xác minh, không khung rõ ràng.
Các số liệu thống kê cho thấy, hơn 17 triệu người Việt sở hữu tài sản mã hóa, đưa Việt Nam vào top 7 toàn cầu với tỷ lệ sở hữu 17% – vượt xa mức trung bình thế giới 6,5%. Điều này cho thấy sự cần thiết phải dẫn dắt thị trường này theo hướng minh bạch hơn.
Các chuyên gia cho rằng, nếu không có pháp lý, niềm tin vào sàn chỉ còn phụ thuộc vào… lời hứa. Khi có sự cố, người dùng gần như không được bảo vệ. Nếu Việt Nam có khung kiểm soát, thậm chí chỉ cần buộc các sàn phải công khai chính sách bảo hiểm, đã là bước tiến lớn rồi.
Tuy nhiên, không phải ai cũng sẽ ‘đầu tư khôn ngoan’ hơn chỉ vì có pháp luật. Hành vi đầu tư thường gắn chặt với tâm lý, mà tâm lý thì không thể thay đổi trong một sớm một chiều. Một khảo sát năm 2023 cho thấy, gần 40% nhà đầu tư tiền số tại Việt Nam thừa nhận họ đầu tư theo cảm xúc hoặc tin đồn, dù biết rủi ro cao.
Để mô hình sàn giao dịch tài sản số được thử nghiệm hiệu quả, việc thiết lập cấu trúc thị trường minh bạch là yêu cầu bắt buộc. Các yêu cầu cụ thể như tài sản phải có nguồn gốc rõ, hợp đồng thông minh cần được kiểm toán, đơn vị phát hành bắt buộc công khai whitepaper và luồng tiền phải được lưu vết.
Ông Tô Trần Hòa – Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước – đã đề xuất cơ chế thử nghiệm (sandbox) là cách tiếp cận phù hợp để quản lý những mô hình đổi mới sáng tạo như tài sản mã hóa.
Câu hỏi hiện tại không chỉ là ‘Luật có giúp thị trường minh bạch hơn không?’, mà là ‘Nhà đầu tư đã sẵn sàng thay đổi để đi cùng một thị trường lành mạnh hơn chưa?’. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy và hành vi của các nhà đầu tư, cũng như sự hỗ trợ và hướng dẫn từ các cơ quan chức năng.
https://www.vietnamplus.vn/nha-dau-tu-da-san-sang-thay-doi-de-di-cung-mot-thi-truong-lanh-manh-hon-chua/a462135.html